Με αφορμή την προλεταριακή μνήμη των Sacco και Vanzetti κάποιες σημειώσεις στα περιθώρια του κειμένου

Φωτογραφία από διαδήλωση αλληλεγγύης στους δύο Ιταλούς εργάτες. πηγή εφ. ΤΑ ΝΕΑ

Παρατηρήσεις με αφορμή το κείμενο που ανέβηκε στο Shades πριν λίγες μέρες με τίτλο ” Στην μνήμη του Νίκολα Σάκο και Μπαρτολομέο Βαντσέτι“

Γράφει ο Lucifugo, a diavolo in corpo

Η ιστορία του εργατικού και αναρχικού κινήματος, των ταξικών αγώνων κτλ δεν συγκροτούν κάποια παράλληλη ιστορία που βρίσκεται ταυτόχρονα μέσα και έξω από το καπιταλιστικό συνεχές.

Η έννοια του καπιταλιστικού συνεχούς, απαραίτητη για μια συνολική και ενιαία κριτική της νεωτερικότητας, αναφέρεται στην ιδιαίτερη μορφή της κοινωνικής κυριαρχίας μέσω των κατηγοριών, πρακτικών και νοητικών συνάμα, της αξιακής μορφής (Χρήμα, Εμπόρευμα, αφηρημένη Εργασία, Κράτος-Έθνος συγκροτούν τον κοινωνικό ιστό της) η οποία δεν υπάρχει και δεν υφίσταται ως αιώνια επανάληψη-του-ταυτόσημου αλλά ως εσωτερικά συγκρουσιακή διαδικασία αυτο-επέκτασης που δεν μπορεί να αναπτύσσεται παρά ενσωματώνοντας και καθυποτάσσοντας στον εαυτό της την ίδια την “κριτική” που “αναγκαστικά” της ασκείται από τη στιγμή που η μορφή-της-αξίας αρχίζει και εδραιώνεται ως “φυσική πραγματικότητα” και ως εκ τούτου αναπόδραστη “μοίρα και πεπρωμένο” της κοινωνικής ζωής.

Μια ανάλυση περιεχομένου των “παραδοσιακών” σοσιαλιστικών ιδεωδών και των αναρχικών οραμάτων (με πλήρη επίγνωση της συμβατικότητας του όρου “παραδοσιακός” που παραβλέπει τον πλούτου των ενδιάμεσων μορφών) παρ’ όλες τις διαφορές για το “πως” και με “ποια μέσα” θα φτάσουμε στην “αταξική κοινωνία” συγκλίνουν στην κατάφαση και στην αποδοχή των αστικών ιδεωδών αφού πρωτίστως έχουν ανυψωθεί σε καθολικές/οντολογικές/διϊστορικές μορφές της ανθρώπινης σκέψης και δραστηριότητας και συγχρόνως απαλλαγεί από τις όποιες “παραμορφώσεις και αλλοιώσεις” από μέρους της “άρχουσας καπιταλιστικής τάξης”. Ο κυρίαρχος και ο κυριαρχούμενος, ο άρχων και ο αρχόμενος, ο εκμεταλλευτής και ο εκμεταλλευόμενος κτλ λειτουργούν, στην καθημερινή θεωρία και πράξη των “εργαζόμενων μαζών”, ως λίγο-πολύ αδιαμεσολάβητες υποστάσεις. Υπάρχουν δηλαδή και συγκροτούνται μέσα στην ίδια την αντίληψη των “εργατικών/προλεταριακών υποκειμένων” ως ομοιογενείς και υποστασιοποιημένες κατηγορίες που διαμορφώνονται μέσα από αδιάφορες σχέσεις αμοιβαίας εξωτερικότητας (σ.σ. ως πρωταρχικές ταξικές σχέσεις εκμετάλλευσης όπου το χρήμα και το εμπόρευμα μόνο σε ένα-δεύτερο-χρόνο τις επικαλύπτουν και τις μυστικοποιούν για να εκμεταλλεύονται οι “παρασιτικοί καπιταλιστές” την “παραγωγική και περήφανη εργασία”) αποσιωπώντας μέσα-από-αυτή-την-αντίληψη τους ιδιαίτερους κοινωνικούς τρόπους κυριαρχίας-χωρίς-υποκείμενο με τους οποίους η μορφή-της-αξίας και η αντικειμενική-πρόσβαση-σε-αυτήν ορίζει 1) τόσο τη μορφή και τη μεταβολή του “ταξικού ανήκειν” (“καπιταλιστές” και “εργάτες”) και των αναπόφευκτων “ταξικών ανταγωνισμών” που τέμνουν οριζοντίως και εγκάρσια την αστική κοινωνία όσο 2) και τη μορφή της κοινωνικής “κριτικής” στις καπιταλιστές κατηγορίες όπου η “φυσικότητά” τους θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ κι έτσι δεν αμφισβητείται η “αντικειμενικότητα” και η “τελική ουσία” τους.

Με άλλα λόγια το “κεφάλαιο” και η λογική της αξιοποίησής του μέσω της “αφηρημένης εργασίας” ως γενική μορφή “πλούτου” (Marx) δεν τίθενται εν αμφιβόλω από το “παραδοσιακό” εργατικό κίνημα και ο ίδιος ο ταξικός αναγωγισμός στην αντίληψη των εργατικών/προλεταριακών υποκειμένων ως “κινητήριου μοχλού της Ιστορίας” λειτουργεί ήδη στην κοινωνική πραγματικότητα ως πρακτικός και “αξεπέραστος” αναγωγισμός της μορφής-της-αξίας. Υπό ένα τέτοιο “αιρετικό πρίσμα” (Robert Kurz) ιδωμένη η ιστορία του “παραδοσιακού” εργατικού/αναρχικού κινήματος ως ετερότητα και διαφορά εντός της αναδυόμενης και επί διαμόρφωση καπιταλιστικής/νεωτερικής κοινωνίας αποτελούσε και μια μορφή πολύμορφου ηθικού “φίλτρου” με το πρόταγμα μιας ιδεώδους (σ.σ. αστικής) κοινωνίας χωρίς τις αντιφάσεις της τελευταίας (“πραγματική” Ισότητα, “πραγματική” Ελευθερία, χειραφέτηση της “Εργασίας” που φτάνει μέχρι τα πρακτικά και θεωρητικά τερατουργήματα των μπολσεβίκων για “εργατικά Κράτη” και “εργατικό Δίκαιο” κτλ) και ως τέτοιο κοινωνικό “ανάχωμα” συνέβαλλε στη δημιουργία πραγματικών “ρήξεων” και “τομών” στην ίδια την καπιταλιστική ιστορία, με άλλα λόγια πολλές φορές οι εργάτες/εργάτριες και οι πολιτικές τους οργανώσεις ήταν πολύ “πιο μπροστά” από τους καπιταλιστές όσον αναφορά την ίδια τη λειτουργικότητα των αστικών κοινωνικών σχέσεων και κατηγοριών.

Η προλεταριακή μνήμη, κόντρα σε κάθε μεταφυσική και αστική οντολογία, δεν είναι η μνήμη που διατηρείται ζωντανή ως εκδικήτρια και τιμωρός-φάντασμα, ενάντια στους καταστατικούς “Άλλους” που της αποστέρησαν κάποιο ακατάληπτο “Ένδοξο Παρελθόν”. Η προλεταριακή μνήμη είναι η επιμονή της “επιστροφής στο παρόν” διανύοντας εν πόνω και εν πόθω όλες τις ρήξεις και τις ασυνέχειες, όλα τα περάσματα και τις γέφυρες που μας φέρνουν στο “τώρα” και στο “εδώ”. Οι “εποχές των εργατικών επαναστάσεων” και των “δικτατοριών του προλεταριάτου” δεν έχουν απλώς και μόνον παρέλθει οριστικά. Η “επανάσταση” είναι πλέον από τα βασικά συμβολικά και πρακτικά εμπορεύματα που διαιωνίζουν την κυριαρχική τελεολογία του κεφαλαίου. Στην εποχή της ολοκληρωτικής υπαγωγής, της “ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου” (Jacques Camatte), της ολικής κατάρρευσης της εργατικής ταυτότητας/υποκειμενικότητας (Will Barnes) και της “απόλυτης αυτονόμησης” (Autonomizzazione Assoluta, Giorgio Cesarano) των όρων αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής στη φετιχιστική μορφή της αξιοποίησης του “ανθρώπινου κεφαλαίου”, είναι η ίδια η έννοια της “επανάστασης” που πρέπει πάνω-από-όλα να επαναστατικοποιηθεί εγκαταλείποντας -ακριβώς μέσω της προλεταριακής μνήμης- στην ιστορική λήθη την αναζήτηση a priori “επαναστατικών υποκειμένων”, αναζητώντας τους τρόπους να απελευθερωθούμε -στην καθημερινή θεωρία και πράξη- από το “αυτόματο υποκείμενο” της αξιακής μορφής ως μυστικοποιημένης και ολοποιητικής κοινωνικής σχέσης.