Ελπίδα “Μπίσερα” Καραμάντη, Μια Βαλκάνια ηρωίδα.

Πρώτη δημοσίευση: ourbalkans

Διαβάστε επίσης:

• Στεφάν Φιλίπποβιτς : Το παντοτινό σύμβολο του αντιφασισμού

• Στη μνήμη της κομμουνίστριας Nada Dimić

•  Αφιέρωμα για το Παρτιζάνικο Κίνημα της Γιουγκοσλαβίας
• Σημειώσεις πάνω στο Παρτιζάνικο Κίνημα της Γιουγκοσλαβίας: Οι Εβραίοι Παρτιζάνοι
• Η ιστορία του Josef Schulz που αρνήθηκε να εκτελέσει Γιουγκοσλάβους αντιστασιακούς

• Čedomir Ljubo Čupić ένας κομμουνιστής αντιφασίστας έως το τέλος

Η Ελπίδα Καραμάντη (Елпида Караманди) με το προσωνύμιο “Μπίσερα” που σημαίνει μαργαριτάρι., ήταν μια βλαχικής καταγωγής κοπέλα, γεννημένη στη Φλώρινα την Πρωτοχρονιά του 1920. Λίγα χρόνια αργότερα, λόγω του δεύτερου γάμου της μητέρας της, μετακομίζουν οικογενειακώς στην άλλη πλευρά των συνόρων, στην πόλη Μπίτολα (Μοναστήρι) της γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας όπου η Ελπίδα φοιτά στο Γυμνάσιο.

Το 1938 θα βρεθεί για σπουδές στο Βελιγράδι όπου θα πάρει μέρος στο φοιτητικό κίνημα του μεσοπολέμου. Εκεί θα πολιτικοποιηθεί και ένα χρόνο αργότερα, το 1939 θα γίνει δεκτή στη νεολαία (SKOJ) του ΚΚ Γιουγκοσλαβίας. Το 1941 θα γίνει μέλος του ΚΚΓ. Επιστρέφοντας στα Μπίτολα αναλαμβάνει οργανωτικά καθήκοντα στην τοπική οργάνωση του ΚΚΓ και ειδικά στο γυναικείο τμήμα. Στην κατεχόμενη γιουγκοσλαβική Μακεδονία θα συλληφθεί απ’ τη βουλγαρική κατοχική αστυνομία λόγω υποψιών για οργάνωση της Αντίστασης στην περιοχή αλλά η ίδια θα κρατήσει γενναία στάση στο τμήμα, μη προδίδοντας τίποτα και σύντομα θα αφεθεί ελεύθερη. Για να ξεφύγει από την παρακολούθηση των αστυνομικών αρχών, η Ελπίδα, περνάει στην παρανομία και εντάσσεται, στις αρχές του ’42, στο νεοσύστατο παρτιζάνικο εθνικοαπελευθερωτικό τμήμα “Πέλιστερ” (Пелистер) στα Μπίτολα.

Το παρτιζάνικο τμήμα Πέλιστερ, που ήταν η πρώτη αντάρτικη ομάδα στην περιοχή της Μπίτολα, δημιουργήθηκε κοντά στο χωριό Λάβτσι, δίπλα στα σύνορα με την Ελλάδα, στις 22 Απρίλη 1942. Στην αρχική του σύσταση υπήρχαν 21 μαχητές/τριες. Σύντομα όμως εντοπίστηκε από τη βουλγαρική αστυνομία κι έτσι στις 3 Μάη, σε μάχη κοντά στο χωριό Ορέ(χ)οβο δέχτηκε συντριπτικό πλήγμα. Έξι μαχητές/τριες του σκοτώθηκαν στη μάχη, πολλοί ακόμα τραυματίστηκαν κι αιχμαλωτίστηκαν ενώ λίγοι κατάφεραν να διαφύγουν. Ανάμεσα στους νεκρούς αντάρτες, ήταν κι η 22χρονη τότε Ελπίδα Καραμάντη, η οποία τραυματίστηκε βαριά στη διάρκεια της μάχης από βολή μυδραλιοβόλου. Ο τραυματισμός της ήταν τόσο βαρύς ώστε δεν μπορούσε καν να αυτοκτονήσει για να μην πέσει στα χέρια του εχθρού. Παρ’ όλα αυτά, άντεξε στην ανάκριση και δεν πρόδωσε κανένα μυστικό. Για αντίποινα η κατοχική βουλγαρική αστυνομία, την έδεσε με χειροπέδες πάνω στο άροτρο μιας άμαξας και την περιέφερε τραυματισμένη στα γύρω χωριά για εκφοβισμό. Στη διαδρομή η “Μπίσερα” ξεψύχησε.

Το 1950 το όνομα της Ελπίδας θα γίνει στίχος στο αντάρτικο τραγούδι “Таму ле, мајко, близу Битола” (Εκεί βρε, μάνα, κοντά στα Μπίτολα) ενώ το 1951 θα ανακηρυχθεί εθνική ηρωίδα της νέας Γιουγκοσλαβίας. Σήμερα στα Μπίτολα λειτουργεί δημοτικό σχολείο με το όνομά της.

Από φετινή συνάντηση των μαθητών του σχολείου “Ελπίδα Καραμάντη” με αγωνιστές του συλλόγου Αντιστασιακών της Μπίτολα