Σημειώσεις με αφορμή τις εκλογές στη Χιλή: Η αριστερή κυβερνητική διαχείριση, ο αντισημιτισμός, η ακροδεξιά και η εξέγερση

Η νέα αριστερή κυβερνητική διαχείριση στη Χιλή και οι πανηγυρισμοί στην Ελλάδα 

Πολλά ακούστηκαν στην Ελλάδα και την Ευρώπη μετά την εκλογή του νέου αριστερού προέδρου Γκάμπριελ Μπόριτς στη Χιλή. Στην Ελλάδα μάλιστα, δεν είχαν τελειωμό οι πανηγυρισμοί και οι δηλώσεις στήριξης στον νέο χιλιανό πρόεδρο, σαν να μην έχει περάσει μια μέρα από εκείνους του πανηγυρισμούς που αντίστοιχα είχαν γίνει μετά την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ, το 2015. Φαίνεται ότι πολλοί-ες αρνούνται να βγάλουν συμπεράσματα από την εμπειρία της αστικής κρατικής διαχείρισης από την παραδοσιακή και την αριστερή σοσιαλδημοκρατία σε παγκόσμιο επίπεδο και τις συνέπειες που αυτή είχε.

Διάφορες αριστερές σελίδες του διαδικτύου κάνουν λόγο για το τέλος του νεοφιλελευθερισμού στη Χιλή και ότι και καλά έρχεται μια νέα εποχή για τη χώρα, λες και οι νεοκευνσιανές πολιτικές κορώνες του νέου προέδρου θα ανοίξουν κάποιο δρόμο «για μια άλλου τύπου κοινωνία». Και όντως, η εποχή του νεοφιλελευθερισμού για τον καπιταλισμό τελειώνει. Μαζί της όμως δεν τελειώνει και ο καπιταλισμός. Αυτό που έρχεται είναι μια καπιταλιστική αναδιάρθρωση με ακόμα χειρότερες συνέπειες για τους-τις καταπιεσμένους-ες, με περισσότερα μέσα επιτήρησης και ελέγχου. Της στρατιωτικοποίησης της αστικής δημοκρατίας μέσω των καθεστώτων εξαίρεσης. Σε αυτή τη κατάσταση έρχεται να προστεθεί μια νέα ιδεολογία, αυτή της μοιρολατρίας «του δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα», ότι η υπόθεση του επαναστατικού μετασχηματισμού της κοινωνίας έχει προς το παρόν παγώσει, αν δεν έχει τελειώσει οριστικά.

Μας λένε φίλοι-ες, ακόμα και άτομα από τα δικά μας συντροφικά εγχειρήματα και κοινωνικούς χώρους: Η νίκη του αριστερού Μπόριτς αποτελεί πρόοδο γιατί ανακόπηκε η νίκη της σκοταδιστικής άκρας δεξιάς και των νοσταλγών του Πινοσέτ. Αυτό είναι αλήθεια. Γιαυτό άλλωστε τον ψήφισε και τόσο μεγάλο ποσοστό. Είναι επίσης αλήθεια ότι μεγάλο κομμάτι της μεσοαστικής και αστικής τάξης στήριξε τον ακροδεξιό αντίπαλο . Ωστόσο, τι μπορεί να σημαίνει η εκλογή του για τις εκατοντάδες χιλιάδες Χιλιανούς, τις εργατικές μάζες που εξεγέρθηκαν με ταξικά αιτήματα λίγο καιρό πριν; Ότι σήμαινε και στην Ελλάδα η εκλογή Τσίπρα. Γιατί ο Γκάμπριελ Μπόριτς δεν είναι τίποτα άλλο από ένας ακόμα αριστερός σοσιαλδημοκράτης και η πολιτική υποσχέσεων και παροχών, όπως έγινε ιστορικά, έτσι και σήμερα παίζει τον ρόλο της πυρόσβεσης των ταξικών συγκρούσεων. Θα πρέπει λοιπόν να σταθούμε με ιδιαίτερη ανησυχία για το τι θα επακολουθήσει στη Χιλή.

Ο αριστερός αντισημιτισμός του Μπόριτς

Μέσα σε όλα αυτά, στον απόηχο των πανηγυρισμών της εκλογής του Μπόριτς, διαβάζουμε και ένα δημοσίευμα της «times of Israel» [1]. Η Εβραϊκή Κοινότητα της Χιλής, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που εκπροσωπεί τα κοινοτικά συμφέροντα, συνεχάρη τον Μπόριτς σε μια σύντομη ανακοίνωση, ευχόμενη σε αυτόν και την κυβέρνησή του “μεγάλη επιτυχία” και επαινώντας τη διαφάνεια των εκλογών της χώρας. Και κατέληξε: “Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για μια δημοκρατική, ποικιλόμορφη Χιλή, όπου οι μειονότητες θα γίνονται σεβαστές. “ Η Εβραϊκή Κοινότητα που εκπροσωπεί τους περίπου 18.000 Εβραίους της Χιλής έχει ωστόσο μια περίπλοκη σχέση με τον Μπόριτς. Το 2019, του έστειλε ένα δώρο για το Rosh Hashanah [2] μαζί με ένα σημείωμα που εξέφραζε την επιθυμία για μια “πιο περιεκτική, με σεβασμό κοινωνία με περισσότερη αλληλεγγύη”.

“Εκτιμώ τη χειρονομία, αλλά θα μπορούσαν να ξεκινήσουν ζητώντας από το Ισραήλ να επιστρέψει τα παράνομα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη”, έγραψε ο Μπόριτς αφού δημοσίευσε μια φωτογραφία του δώρου στο Twitter.

Η καλύτερη απάντηση στα παραπάνω ήρθε από ένα σύντροφο που έγραψε σήμερα «Το πρόβλημα με τον νεόκοπο, αριστερό αντισημιτισμό, που σχετικοποιεί το Ολοκαύτωμα με τη σύγχρονη μεσανατολική διαμάχη, δεν αποτελεί φυσικά μονάχα ενδημικό φαινόμενο. …. Όπως και οι ακροδεξιοί αντισημίτες, τους ζητάει πιστοποιητικό νομιμοφροσύνης έναντι του Ισραήλ. Υποθέτω ότι κανείς δεν του ζήτησε να πάρει θέση για τη βαλκανική διαμάχη, λόγω της κροατικής καταγωγής του».

Όπως μπορεί να διαβάσει κανείς, η κριτική του Μπόριτς στο Ισραήλ είναι μακροχρόνια. Ως νομοθέτης, υποστήριξε ένα νομοσχέδιο που πρότεινε το μποϊκοτάζ ισραηλινών προϊόντων (BDS) από το Γκολάν, τους οικισμούς της Δυτικής Όχθης και τις περιοχές της Ιερουσαλήμ που τέθηκαν υπό ισραηλινό έλεγχο το 1967. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, πολλά μέλη της κοινότητας εξέφρασαν την ανησυχία τους για την απαίτηση του Μπόριτς από τους τοπικούς Εβραίους να καταδικάσουν την πολιτική του Ισραήλ.

Η κοινότητα δήλωσε ότι: “Είμαστε φυσικά πρόθυμοι να δεχτούμε λογική κριτική για το Ισραήλ, αλλά αυτό που ακούμε από τον Μπόριτς είναι ότι το Ισραήλ είναι ένα “γενοκτόνο” και “δολοφονικό” κράτος”, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στην ισραηλινή εφημερίδα Haaretz ο Γκαμπριέλ Ζαλιάσνικ, ηγετικό μέλος της εβραϊκής κοινότητας της Χιλής. “Κατηγορεί την εβραϊκή μας κοινότητα για τις ενέργειες του Ισραήλ”.

Μια ανοιχτή επιστολή τον Ιούλιο προς τον Μπόριτς από 500 Χιλιανές Εβραίες ανέφερε ότι “δεν πιστεύουμε ότι είναι δίκαιο ή σωστό να θεωρείτε τους Εβραίους […] υπεύθυνους για τις πολιτικές μιας κυβέρνησης που βρίσκεται στην εξουσία στο Ισραήλ. Η ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα άδικων κατηγοριών ή μαζικής επίρριψης ευθυνών στους Εβραίους”.

Ορισμένοι Χιλιανοί Εβραίοι φοβούνται ότι ο Μπόριτς σκοπεύει να προωθήσει τον υποστηρικτή του, τον Ντανιέλ Τζαντούε, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής παλαιστινιακής καταγωγής, ο οποίος αρνήθηκε να εξηγήσει γιατί στο σχολικό του ιστορικό αναφέρεται ως “αντισημίτης” που θα “καθαρίσει την πόλη από τους Εβραίους”. Έχει αποκαλέσει την Εβραϊκή Κοινότητα της Χιλής “Σιωνιστική Κοινότητα της Χιλής” και οι Χιλιανοί Εβραίοι τον έχουν αποκαλέσει αντισημίτη. Ο Τζαντούε έχει αρνηθεί την κατηγορία, υποστηρίζοντας ότι ο ίδιος είναι Σημίτης, καθώς είναι Άραβας.

Όταν η Εβραϊκή Κοινότητα της Χιλής επικοινώνησε το περασμένο καλοκαίρι με τον Μπόριτς τον κάλεσε  να δώσει εξηγήσεις σχετικά με τον Τζαντούε. Ο Μπόριτς απάντησε ότι θα απαντήσει όταν οι ηγέτες της κοινότητας “αντιταχθούν στην ισραηλινή πολιτική στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση”

Αριστερός αντισημιτισμός και αντικαπιταλιστική δυσαρέσκεια

Δεν είναι όμως τυχαία η στάση του Μπόριτς. Αυτή δυστυχώς εκφράζει μεγάλο κομμάτι του «προοδευτικού» κόσμου και των κινημάτων στη Χιλή (κυρίως τις πολιτικές των ταυτοτήτων). Αυτά τα κινήματα σε μεγάλο βαθμό τον ανέβασαν στην διαχείριση της κρατικής εξουσίας. Ο Μπόριτς και αυτά τα κινήματα συνεχίζουν να «παρέχουν» ένα «δρόμο» στην αντικαπιταλιστική δυσαρέσκεια των μαζών με ένα τρόπο που να απουσιάζει η πραγματική κριτική στις καπιταλιστικές σχέσεις. Κοινώς ο αριστερός αντισημιτισμός του Μπόριτς συνδέεται και με ένα φετιχοποιημένο αντικαπιταλισμό. Με την απουσία οποιαδήποτε κριτικής των βασικών κατηγοριών του κεφαλαίου, μιλώντας μόνο για λίγους και πολλούς και προφανώς για μια σκοτεινή εξουσία «κέντρων έξω από τη χώρα».

Η άκρα δεξιά

Ο αριστερός αντισημιτισμός όμως πάει χέρι χέρι και με ένα ακόμα φαινόμενο. Την στάση της άκρας δεξιάς στη Χιλή, αλλά και σε αρκετές άλλες χώρες απέναντι στο Ισραήλ. Η στήριξη προς τις πολιτικές του Ισραηλινού κράτους και της κυβέρνησης του από τον ακροδεξιό υποψήφιο Αντόνιο Καστ είναι εξίσου επικίνδυνη με τον αριστερό αντισημιτισμό. Ο Καστ από την μία είναι απολογητής του μισητού καθεστώτος Πινοσέτ και από την άλλη στηρίζει το Ισραήλ. Αυτή η εργαλειοποίηση του Ισραήλ από την άκρα δεξιά δεν μπορεί παρά να είναι το καλύτερο άλλοθι για τον αριστερό αντισημιτισμό. Άλλωστε «Το ένα χέρι νίβει το άλλο». Μήπως αυτή η κατάσταση μας θυμίζει και κάτι από την Ελλάδα;

Αντί επιλόγου

Η διοχέτευση της συσσωρευμένης δυσαρέσκειας της εργατικής τάξης στη Χιλή σε μια «προοδευτική αριστερή κυβέρνηση» πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά. Χωρίς πεσιμισμό να βρούμε ξανά τον δρόμο τι θα μπορούσε να ανοίξει μια πραγματικά χειραφετική προοπτική. Αυτό που συμβαίνει τώρα στη Χιλή μας αφορά άμεσα. Η εξέγερση δύο χρόνια πριν έχει μια διπλή σημασία: Από την μία μας υπενθυμίζει ότι συνεχίζουν να γίνονται σε αυτό το κόσμο κοινωνικές αναταραχές και εξεγέρσεις που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε επαναστατικά κινήματα.  Από την άλλη βλέπουμε ότι αν και σε αυτές τις εξεγέρσεις δρουν Κόκκινες Μειοψηφίες, απουσιάζει η οποιαδήποτε διαδικασία οργάνωσης τους, ώστε να αντικρούσουν τις σοσιαλδημοκρατικές καταστροφικές αυταπάτες της δήθεν «προοδευτικής διακυβέρνησης» εντός καπιταλισμού.

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αναφορά στον αριστερό αντισημιτισμό σε αυτό το κείμενο δεν έγινε καθόλου τυχαία γιατί όπως είχε γράψει και ένας σύγχρονός μαρξιστής ιστορικός: «Το ερώτημα δεν είναι αν θα γίνουν ξανά επαναστάσεις στον κόσμο, αλλά τι περιεχόμενο θα έχουν, τι είδους επαναστάσεις θα είναι αυτές».

Κ.Μ

Σημείωσεις

[1] Το άρθρο της εφημερίδας εδώ: https://www.timesofisrael.com/chiles-new-president-is-bitter-israel-critic-whose-win-has-many-local-jews-worried/

[2] Το Rosh Hashanah, που κυριολεκτικά σημαίνει «κεφαλή [της] χρονιάς», είναι η εβραϊκή Πρωτοχρονιά. Η βιβλική ονομασία αυτής της γιορτής είναι Yom Teruah, κυριολεκτικά «ημέρα κραυγών ή ανατίναξης».