Ένα σημείωμα για τη σημμορία του Μαγγανά στη Καλαμάτα

77 χρόνια ακριβώς από την εισβολή της συμμορίας του Μαγγανά στην Καλαμάτα και την επίθεση κατά ΕΑΜιτών που βρίσκονταν στο καφενείο Κατσαρού (γωνία Νέδοντος και Κροντήρη σήμερα). Ο καταδικασμένος σε ισόβια ως δοσίλογος ο περιώνυμος ταγματασφαλίτης, όχι μόνον διέφευγε απολαμβάνοντας μια ιδιότυπη ασυλία αλλά εκμεταλλευόμενος το κλίμα της “λευκής τρομοκρατίας” οργάνωνε τη συμμορία του και τρομοκρατούσε την ύπαιθρο. Ανάμεσα στα θύματα της συμμορίας ο εκ των ηγετών του αγροτικού κινήματος Θόδωρος Κορμάς που δολοφονήθηκε στη Θουρία στις 16 Ιανουαρίου. Ηταν 8.30 της Παρασκευής όταν μερικές δεκάδες χίτες καλυπτόμενοι στον ανατολικό τοίχο της όχθης του Νέδοντα, γάζωσαν με αυτόματα και έριξαν χειροβομβίδες στο καφενείο με σκοπό να σκοτώσουν όσοι βρίσκονταν εκεί. Ανάμεσά τους και ο πατέρας μου που σύχναζε εκεί. Από την επίθεση πέφτουν νεκροί ο ιδιοκτήτης του καφενείου Ν. Κατσαρός και ο γεωπόνος Θανάσης Λαφαζάνος, συμφοιτητής και φίλος του πατέρα μου από την Αβερώφειο Γεωργική Σχολή της Λάρισας και βρίσκονταν μαζί την ώρα της επίθεσης. Πολλοί είναι ακόμη οι τραυματίες, η πόλη ανάσταση.

Το Σάββατο το Εργατικό Κέντρο και η Πανεπαγγελματική Επιτροπή κηρύσσουν απεργία, γίνονται διαδηλώσεις και διαβήματα από το ΕΑΜ που ζητά τη σύλληψη των δολοφόνων και την αντικατάσταση της ηγεσίας της χωροφυλακής.

Οι δυνάμεις του ΚΚΕ είχαν τη δυνατότητα να αποκρούσουν νέο χτύπημα της συμμορίας του Μαγγανά αλλά με εντολή του γραμματέα της Μεσσηνίας Μάριου Καμπούρη που θεωρεί ότι η επίθεση ήταν προβοκάτσια, οι δυνάμεις του αποσύρονται.

Ανυπεράσπιστη η πόλη παραδόθηκε αμαχητί στο έλεος των συμμοριών που εισέβαλαν πάλι στην πόλη την Κυριακή το μεσημέρι και οργάνωσαν ένα εγκληματικό όργιο μέχρι τα ξημερώματα της Δευτέρας.

Μια ένοπλη ομάδα πήγε το Α’ Αστυνομικό Τμήμα και απελευθέρωσε 32 χίτες που είχαν διαπράξει τόσα εγκλήματα που… αναγκάστηκαν να τους συλλάβουν οι χωροφύλακες. Πήραν και δύο αντιστασιακούς και τους εκτέλεσαν.

Από τις 5.30 το απόγευμα άρχισαν να μπαίνουν ομαδικά στην πόλη εκατοντάδες πάνοπλοι παρακρατικοί. Με τιμητική εξαίρεση το μοίραρχο Χριστοδούλου, η ηγεσία της Χωροφυλακής ουσιαστικά καθοδήγησε τις συμμορίες. Ο ίδιος ο διοικητής Χωροφυλακής Αλεξίου, το 1948 κατέθεσε ως μάρτυρας υπεράσπισης του Μαγγανά στη δική για το “κίνημα”. Ο Χριστοδούλου με 16 χωροφύλακες (οι άλλοι τον εγκατέλειψαν) έσπευσε να υπερασπιστεί τους κρατούμενους αντιστασιακούς στις φυλακές Καρέλια. Το εμφυλιακό κράτος όχι μόνον δεν εκτίμησε τη στάση του, αλλά τον πέρασε στρατοδικείο, τον καταδίκασε σε 4 μήνες φυλακή και τον απέταξε από το σώμα.

Οι συμμορίες έπεσαν στις συνοικίες με εξαίρεση τη Φυτειά που δεν τόλμησαν να προχωρήσουν. Ενώ στην Παραλία κάποιοι “απείθαρχοι” άρχισαν να βάζουν με τα όπλα, οι άοπλοι κλείνονται στο ξενοδοχείο Σαμαρτζή και ο Θόδωρος (Σαμαρτζή που πέθανε στη φυλακή διωγμένος από το εμφυλιακό κράτος) με το χωνί άρχισε να ζητάει βοήθεια με αποτέλεσμα να υποχρεωθεί σε τροχιοδεικτικές βολές το Λιμεναρχείο και τελικά να απομακρυνθούν οι συμμορίτες.

Δεκάδες άνθρωποι εκτελούνται μέσα στην πόλη και κάπου 250 άτομα συλλαμβάνονται και οδηγούνται στο Γαρδίκι για εκτέλεση, αλλά αργότερα απελευθερώνονται. Το επίσημο κράτος όχι μόνον δεν αντιμετωπίζει τους εγκληματίες παρακρατικούς, αλλά τους αφήνει ανενόχλητους να αλωνίζουν την ύπαιθρο. Λίγες ημέρες αργότερα, στις αρχές Φεβρoυαρίου εκτελεί με μαγκούρες 3 άτομα στα Διόδια και τραυματίζει 20. Επικηρύσσεται από την κυβέρνηση, συνεχίζει να τρομοκρατεί την ύπαιθρο και τελικά συλλαμβάνεται στις 22 Μαΐου από τον αξιωματικό της Χωροφυλακής Αγγελίδη κάπου ανάμεσα σε Πύλο και Χανδρινού και στη συνέχεια οδηγείται στις φυλακές Αβέρωφ.

Σε δύο δίκες αθωώνεται με τη συμπαράσταση των χιτών και παραγόντων της Καλαμάτας (μάρτυρας υπεράσπισης κατέθεσε και ο διορισμένος Δήμαρχος Β. Παλαμάρας). Η δεύτερη δίκη έγινε το Σεπτέμβριο του 1948 και ένα μήνα μετά εμφανίζεται στην Καλαμάτα με συμμορία 70-80 χιτών. Τον Ιανουάριο του 1949 ο Τσακαλώτος ζητά τη σύλληψή του, κάτι που έγινε στις 9 Απριλίου όταν επιχείρησε και πάλι να μπει ένοπλος στην Καλαμάτα.

Εκανε για λίγο φυλακή και απελευθερώθηκε απολαμβάνοντας την ασυλία του εμφυλιακού και μετεμφυλιακού κράτους. Σκοτώθηκε το 1966 σε τροχαίο στις στροφές του Νερόμυλου. Κατά πως διαδόθηκε τότε, στο ίδιο σημείο είχε βιάσει και δολοφονήσει νεαρή δασκάλα.

[φωτογραφία: Απόκομμα από το “Θάρρος” 24/11/1945, με την απόφαση του ειδικού δικαστηρίου δοσιλόγων]

πηγή: facebook