16 Μαρτίου 1190. Η σφαγή των Εβραίων της Υόρκης

Το κάστρο της Υόρκης (Γιόρκ) είναι ένα περιτειχισμένο συγκρότημα στην ομώνυμη βρετανική πόλη, στην όχθη του ποταμού Φος που τη διασχίζει πριν χυθεί στον ποταμό Ουζ, στα παγωμένα νερά του οποίου αυτοκτόνησε το 1941 η Βιρτζίνια Γουλφ.

Μετά την Νορμανδική κατάκτηση της Αγγλίας, αρκετοί Εβραίοι ήρθαν στη χώρα επειδή οι Νορμανδοί βασιλιάδες χρειάζονταν να δανειστούν χρήματα για να χτίσουν τα κάστρα τους και ο δανεισμός χρημάτων με τόκο ήταν απαγορευμένος στους Χριστιανούς, όπως και στους Μουσουλμάνους. Αυτή ήταν και η ιστορική αιτία που συνέδεσε τις Τράπεζες και τον δανεισμό με τον κυνηγημένο και περιπλανώμενο λαό του Ισραήλ, δίνοντας τροφή για μίσος και ψέματα, κάτι που εκμεταλλεύτηκαν οι εξουσίες, όποτε ήθελαν να δημεύσουν τις εβραϊκές περιουσίες, με πρόσχημα τη Σταύρωση του Χριστού. Αυτή ήταν και η αιτία που οι Εβραίοι της Ισπανίας βρήκαν άσυλο στην ανεκτική απέναντί τους οθωμανική αυτοκρατορία, στη Θεσσαλονίκη και στην Κωνσταντινούπολη.

Στα τέλη του 12ου αιώνα, Εβραίοι εγκαταστάθηκαν στο Γιορκ. Ωστόσο αντιμετώπισαν αυξανόμενη θρησκευτική εχθρότητα, που εντείνονταν από τη γνωστή σε όλο το χριστιανικό κόσμο «συκοφαντία του αίματος», που κατηγορούσε τους Εβραίους για δήθεν δολοφονίες Χριστιανόπουλων για να χρησιμεύσει το αίμα τους σε αποκρυφιστικές τελετουργίες. Στην Ελλάδα ο γνωστότερος διακινητής αυτού του μισαλλόδοξου ψέματος ήταν ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και η σφαγή και οι βιασμοί κατά των Εβραίων στο Βραχώρι (Αγρίνιο) το 1821, 40 χρόνια μετά το θάνατό του, είχαν το κήρυγμά του στην περιοχή αυτή ως υπόβαθρο, όπως και τα θλιβερά γεγονότα της Ρόδου το 1840, για να σταθούμε με τη οφειλόμενη ιστορική αντιστοίχιση, δειγματοληπτικά, μόνο σε δυο από τα πολλά βάρβαρα κρούσματα Αντισημιτισμού, που συνέβησαν ιστορικά στον ελλαδικό χώρο, αν και χρονικά κοντινότερος στην τραγωδία της Υόρκης ήταν ο διωγμός των Εβραίων που προκάλεσε στα τέλη του 10ου αιώνα ο όσιος Νίκων στη Σπάρτη.

Η δυσαρέσκεια για την παρουσία των Εβραίων στη στέψη του Ριχάρδου Α’ το 1189 τροφοδοτήθηκε από την οργή για τους φόρους χρηματοδότησης των Σταυροφοριών. Ο όχλος ξεσηκώθηκε ένα χρόνο μετά επωφελούμενος από την απουσία του Σερίφη της Υόρκης στην 3η Σταυροφορία. Οι Εβραίοι κατέφυγαν στο κάστρο. Μια πέτρα που έπεσε από τις επάλξεις σκότωσε τον μανιακό ερημίτη που υποκινούσε τον όχλο. Οι περισσότεροι Εβραίοι επέλεξαν να αυτοκτονήσουν αφού πρώτα σκότωσαν τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Η επιλογή να αρνηθούν την πίστη τους και να βαπτισθούν για να σωθούν απορρίφθηκε, άλλωστε όσοι τη διάλεξαν κάηκαν ζωντανοί από τους ταραχοποιούς, που δεν σεβάστηκαν την υπόσχεση. Ο βασιλιάς επέβαλε πρόστιμα στις μεγάλες οικογένειες της πόλης, αλλά κανείς δεν πλήρωσε με τη ζωή του το έγκλημα που κόστισε μαρτυρικό θάνατο σε κάπου 150 αθώους.

Στα 1290 ο βασιλιάς απέλασε όλους τους Εβραίους από την Αγγλία και 360 χρόνια μετά τους κάλεσε πίσω η αστική Επανάσταση του Όλιβερ Κρόμγουελ, μετά τον αποκεφαλισμό του βασιλιά.

Η εικόνα της πυρπόλησης του κεντρικού πύργου του Κλίφορντ του οχυρώματος του Γιόρκ, είναι του καλλιτέχνη αρχαιολογικών και ιστορικών αναπαραστάσεων Peter Dunn, από το «Historic England»

πηγή: Κ.Π.Δ