Θεσεις

Γενικές αρχές

Ο Βασικός προβληματισμός που μας ώθησε στη δημιουργία του εγχειρήματός, ήταν ότι ζούμε μέσα σε μια περίοδο που την χαρακτηρίζει η απουσία της ριζοσπαστικής κριτικής, της δράσης και φυσικά η υποχώρηση του κομμουνιστικού κινήματος.

Επιθυμούμε το εγχείρημα μας να αποτελέσει μια απόπειρα απόδρασης, από το νοηματικό και πολιτικό βάλτο των ημερών μας, ένα πειραματικό εργαστήριο θεωρίας πράξης και κριτικής, ιδίως στον ελλαδικό χώρο, αλλά και ευρύτερα στην Ευρώπη, ειδικά τώρα που γίνεται πιο ορατό από ποτέ ότι η πλειοψηφία των πολιτικών ρευμάτων όπως και αν αυτά αυτοπροδιορίζονται — αριστερά, αντιεξουσιαστικά, αντιφασιστικά, ακόμα και κομμουνιστικά, βρίσκονται σε αποσύνθεση. Η συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ακόμα μια απόδειξη της θλιβερής σημερινής πραγματικότητας της κρίσης του νεωτερικού καπιταλιστικού πολιτισμού και της υποχώρησης του κομμουνιστικού κινήματος.

Πιστεύουμε ότι ο λόγος αυτών των πολιτικών ρευμάτων δεν αντανακλά παρά την ταφή της δημιουργικής κριτικής και την επανάπαυση στην ασφάλεια της ιδεολογίας, της απολυτότητας, της αυταρχικής πεποίθησης ότι-τα-γνωρίζουμε-όλα-ήδη-και σας-κουνάμε-το-δάχτυλο, της προσπάθειας να δοθούν εύκολες απαντήσεις αντί να τεθούν εκ νέου τα ερωτήματα. Ερωτήματα όμως που να μη μένουν σε θεωρητικές αφαιρέσεις αλλά να προκύπτουν από τις συλλογικές εμπειρίες των καταπιεσμένων, και να τις συνδέουν με έναν πλούτο θεωρητικής ανάλυσης που παρήγαγε το ανταγωνιστικό κίνημα στις όμορφες στιγμές αναστοχασμού του, εκεί που μπόρεσε να καταστήσει μέρος του φωνές που μέχρι τότε βρίσκονταν στη σιωπή, και να παράγει μη-διανοήσιμες ρήξεις.

Μέσα σε συνθήκες γενικευμένου αντικομμουνισμού αλλά και της κυριαρχίας των μεταμοντέρνων ιδεολογικών «εργαλείων» του άκριτου σχετικισμού και του περιχαρακωμένου ακαδημαϊσμού, η επαναφορά ακόμα και της λέξης κομμουνισμός και ιδιαίτερα ως μια απόπειρα επανοηματοδότησης και αποϊδεολογικοποίησής του, ως της πραγματικής κίνησης που καταστρέφει την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, φαντάζει στους περισσότερους μια αναχρονιστική απόπειρα. Ωστόσο, εμείς επιμένουμε και κρατάμε τον κομμουνισμό ως τη δική μας παρακαταθήκη για το τώρα, ως τον δικό μας στρατηγικό στόχο, όχι άκριτα και σε καμιά περίπτωση δίχως την άσκηση κριτικής στα όρια του παραδοσιακού μαρξισμού και του ιστορικού προλεταριακού κινήματος. Άλλωστε, αυτός ο ιστορικός κύκλος στον 20αι του προλεταριακού ανταγωνισμού έχει κλείσει οριστικά και δυστυχώς έχει κλείσει με μια συντριπτική ήττα προς όφελος της καπιταλιστικής κυριαρχίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα να ξεκινήσει μια νέα εποχή για την ανασυγκρότηση του κομμουνιστικού κινήματος στον 21αι και αυτό γιατί οι ίδιες οι υλικές συνθήκες ανοίγουν τον δρόμο για κάτι τέτοιο. Αυτό δεν θα συμβεί δίχως τη κατάδυση στο ιστορικό βάθος όλων των τάσεων του ιστορικού κομμουνιστικού και προλεταριακού κινήματος του 20αι. Το δικό μας εργαλείο για αυτήν την ανάλυση της σημερινής πραγματικότητας παραμένει η υλιστική κριτική και η μαρξική σκέψη, αλλά και η σχολή της κριτικής θεωρίας ως απόπειρα εμπλουτισμού και συνέχεια της ανταγωνιστικής κριτικής σκέψης απέναντι στον καπιταλιστικό υπάρχον.

Είναι μάλλον μια κοινή ανησυχία όσων βρεθήκαμε μέσα από το Shades και τους Κομμουνιστές/τριες με μνήμη ότι αυτός ο δρόμος δεν θα ανοίξει δίχως μια συνολική κριτική του καπιταλιστικού υπάρχοντος, δίχως το συνολικό ξεσκέπασμα αυτών που στο όνομα του «κομμουνισμού» προάγουν κυρίαρχες εκδοχές ενός αντικαπιταλιστικού κοινοτισμού και που εν τέλει ιδεολογικά τρέφουν την εθνική συγκρότηση των εθνικών καπιταλιστικών σχηματισμών και την σφυρηλάτηση της Εθνικής Λαϊκής Κοινότητας. Θεωρούμε ότι η δική μας θεωρητική απόπειρα πρέπει να συνεχίσει την άσκηση κριτικής των ορίων του διαφωτισμού και της αθέτησης των υποσχέσεών του, αλλά και των όποιων ορίων του ίδιου του μαρξισμού – και του εγκλωβισμού του – στα ιδεολογικά πλαίσια της αστικής νεωτερικής πραγματικότητας. Μέσα από τη περιοδική έκδοση του Shades και τους Κομμουνιστές/τριες με μνήμη επιχειρούμε να επανεξετάσουμε και να δώσουμε νέες, ανταγωνιστικές ερμηνείες στην ιστορία, ειδικά σήμερα, που αυτή η ιστορία έχει θαφτεί κάτω από το πέπλο της λήθης που υπαγορεύεται από την κυρίαρχη εξουσία και την εθνική-ιδεολογική της αφήγηση. Είναι πάγια πεποίθησή μας, ότι η κυρίαρχη ιστορική ερμηνεία στον ελλαδικό χώρο, έχει γραφτεί από τους νικητές του εμφυλίου πολέμου 1946 -49, καθώς και από επίσημους ιστοριογράφους του ελληνικού κράτους που συχνά εναρμονίζουν την έρευνά τους με την επίσημη εθνική αφήγηση. Μέσα από τη δράση και τη δική μας αυτόνομη έρευνα, επιχειρούμε να ανοίξουμε ένα ρήγμα σε αυτήν την ιστοριογραφία προσπαθώντας να την επανεξετάσουμε από κριτική, υλιστική, κομμουνιστική σκοπιά.

Κόντρα στα αντιδραστικά αντιμαρξιστικά ιδεολογήματα περί «ελληνικού λαού» ως επαναστατικό υποκείμενο που συχνά διαβάζουμε στις αναλύσεις της αριστεράς, δηλαδή μιας φαντασμαγορικής κοινότητας με κοινή μοίρα και κοινά συμφέροντα, εμείς θα αντιπαραθέσουμε μια διαφορετική ανάγνωση της ελληνικής καπιταλιστικής κοινωνίας, με βάση τα ταξικά συμφέροντα και τη δυσμενή θέση όσων σήμερα βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα της κρίσης του νεωτερικού καπιταλιστικού πολιτισμού. Ωστόσο, θεωρούμε ζήτημα αρχής και την διεύρυνση της στήριξης όλων των κοινωνικών ομάδων εντός του ελληνικού καπιταλιστικού κρατικού μηχανισμού που δέχονται διαχρονικά μια πολυεπίπεδη επίθεση. Στεκόμαστε πάντα στο πλευρό όσων καθημερινά δοκιμάζονται, όπως τις Εβραϊκές Κοινότητες στη χώρα, που δέχονται την επίθεση του ελληνικού αντισημιτισμού σχεδόν σε καθημερινή βάση, είτε μέσω της λεκτικής αντισημιτικής βίας, είτε μέσα από την βεβήλωση μνημείων και νεκροταφείων. Αλλά και με την Μακεδονική μειονότητα, τους αγώνες της για αναγνώρισή της από το ελληνικό κράτος. Στους Μακεδόνες μαχητές του παρτιζάνικου στρατού του ΔΣΕ και του αιτήματος για επαναπατρισμό των Μακεδόνων κομμουνιστών πολιτικών προσφύγων και των οικογενειών τους (νεκρών ή ζωντανών). Στην ίδια βάση στηρίζουμε τους αγώνες και άλλων ομάδων όπως των Ρομά , των Πομάκων, κοκ. Σύντροφοι/σσες που συμμετέχουμε στο Shades και τους Κομμουνιστές/τριες με μνήμη βρεθήκαμε σε μικρούς και μεγαλύτερους αγώνες της εργατικής τάξης και κυρίως στο μεταναστευτικό της κομμάτι, όπως είναι οι Πακιστανοί εργάτες γης.

Αντλούμε την πολιτική μας έμπνευση μέσα από τις πιο λαμπρές στιγμές του ιστορικού κομμουνιστικού και προλεταριακού κινήματος στον Ελλαδικό χώρο, τα Βαλκάνια, την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο. Ιστορικά εγχειρήματα και στιγμές, όπως η Φεντερασιόν του Αβραάμ Μπεναρόγια, η Κομμουνιστική Επανάσταση στη Γερμανία το 1918, τα Σοβιέτ σε Ουγγαρία και Μόναχο, οι επαναστατικές κομμουνιστικές εξεγέρσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη και τέλος η Οκτωβριανή Επανάσταση, θεωρούμε ότι είναι και δική μας ιστορική κληρονομιά. Οργανωτικοί πειραματισμοί όπως αυτός της Φεντερασιόν στη Θεσσαλονίκη στις αρχές του 20αι αποτελεί ίσως την πιο λαμπρή στιγμή του εργατικού κινήματος στον Ελλαδικό χώρο, και αυτό γιατί ποτέ έπειτα σε αυτή την χώρα δεν συναντήσαμε ένα τόσο πολυεθνικό κίνημα όσο η Σοσιαλιστική Ομοσπονδία (Φεντερασιόν). Στη πολυεθνική Θεσσαλονίκη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αργότερα, ύστερα από την κατάληψη της πόλης από τον Ελληνικό στρατό, η Φεντερασιόν κατάφερε, παρά τις αδυναμίες της, να συσπειρώσει κομμάτια της εργατικής τάξης από τις διαφορετικές εθνικές ομάδες που ζούσαν στην πόλη. Σεφαραδίτες Εβραίοι, Βούλγαροι, Τούρκοι και άλλοι βρέθηκαν στις γραμμές της και αποτέλεσαν το πρόπλασμα μιας ευρύτερης κομμουνιστικής οργάνωσης που τα όριά της, αν και τα είδαμε ιστορικά αργότερα, η συμβολή της ήταν καθοριστική για την ανάπτυξη του επαναστατικού, κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα (εδώ αναφερόμαστε και στο ΚΚΕ των πρώτων δεκαετιών). Όσο και να ακούγεται παράδοξο σήμερα, πρέπει να αντλήσουμε χρήσιμα συμπεράσματα από τον διεθνισμό της Φεντερασιόν. Πρέπει να χτίσουμε ξανά σήμερα την ανταγωνιστική κριτική με απεύθυνση στο πολυεθνικό προλεταριάτο των πόλεων και του χωριού.

Μέσα από την δική μας αυτόνομη έρευνα θα επανεξετάσουμε τα τραγικά γεγονότα μέσα στον 20αι που κορυφώθηκαν στο Ολοκαύτωμα και λέμε κορυφώθηκαν γιατί για εμάς, το Ολοκαύτωμα δεν ήταν μια παρεκτροπή του αστικού πολιτισμού, αλλά η κορύφωσή του. Αρκετές δεκαετίες μετά την απελευθέρωση του Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό φαίνεται καθαρά ότι τίποτα δεν τελείωσε εκεί. Από την μία εδώ θα πρέπει να αναφερθούμε στην μεταμόρφωση του αντισημιτισμού σε αντισιωνισμό μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ και στον φετιχιστικό αντικαπιταλισμό της αριστεράς (πέρα τουλάχιστον από τις παραδοσιακές εκδοχές της ιδεολογίας του αντισημιτισμού που και αυτές επιβίωσαν μετά το 45) που αναπαράγουν στον πυρήνα τους την κυρίαρχη ιδεολογία και τις πιο επικίνδυνες πλευρές της, αυτών της εξολοθρευτικής μανίας που οδήγησαν στο Άουσβιτς. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθούμε ξανά στον μαρξισμό και την έννοια της προόδου. Πιστεύουμε ότι πρέπει να αποδεσμεύσουμε την ριζοσπαστική σκέψη είτε από ιδεολογικές νομοτέλειες τύπου “έτσι και αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη” αλλά και από την ιδεολογία της “συνεχούς προόδου” του πολιτισμού που δήθεν στρώνει τον δρόμο για τον κομμουνισμό. Εδώ δεν θα μπορούσαμε παρά να θέσουμε το ερώτημα: τι μπορεί να σημαίνει πρόοδος στο νεωτερικό πολιτισμό που η βιομηχανική του ανάπτυξη κορυφώθηκε με βαρβαρότητα (Ολοκαύτωμα);

Πέρασαν αρκετές δεκαετίες μετά την απελευθέρωση του Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό. Σήμερα είναι λίγοι αυτοί που θυμούνται αυτό το γεγονός στην Ευρώπη και τον κόσμο. Την ίδια ώρα, ζούμε την αναβίωση του φασισμού και του ναζισμού μέσα από σύγχρονες νεοναζιστικές και νεοφασιστικές ομάδες και εθνικούς όχλους. Η Ε.Ε. μέσα από συνέδρια όπως αυτό σε χώρα της Βαλτικής λίγα χρόνια πριν, σχετικοποιεί το Ολοκαύτωμα με την γενική αναφορά σε «εγκλήματα πολέμου», εξισώνοντας έτσι τον Κόκκινο Στρατό και την Σοβιετική Ένωση, με τον εθνικοσοσιαλισμό και τα ναζιστικά στρατεύματα. Επιχειρούν με άλλα λόγια να εξισώσουν τον κομμουνισμό με τον ναζισμό και να διαστρεβλώσουν – αναθεωρήσουν την ιστορία. Αυτός ο “αγώνας” της κυριαρχίας για διαστρέβλωση της ιστορίας βρίσκει απήχηση ακόμα και σε φαινομενικά προοδευτικούς και αναρχικούς. Γι’ αυτό έχει σήμερα ιδιαίτερη σημασία να τον αντικρούσουμε. Το μέτωπο της ιστορίας είναι πραγματικά κρίσιμο.

Πιστεύουμε ότι παρά τις αρνητικές συνθήκες που επικρατούν σήμερα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι πλέον υλική προϋπόθεση της ίδιας τους της ύπαρξης, είναι να ξαναδούν την ανάδυση μιας νέας ανταγωνιστικής κίνησης εναντίον της καπιταλιστικής «κανονικότητας» ως δική τους υπόθεση. Δεν υποτιμούμε τις δυναμικές που αναδύονται από ατομικότητες, μικρές και μεγαλύτερες δικτυώσεις ανθρώπων που προβληματίζονται από την σημερινή καπιταλιστική κρίση. Ωστόσο, ο δρόμος για την συνδιαμόρφωση ενός ριζοσπαστικού πολιτικού προγραμματικού λόγου είναι ακόμα αρκετά μακριά.

Επιθυμούμε να συναντηθούμε με ανθρώπους ιδιαίτερα προβληματισμένους για τη σημερινή πραγματικότητα. Καλούμε όσους/ες φίλους/ες από το ευρύτερο ανταγωνιστικό κίνημα βλέπουν στο εγχείρημα μας κάτι το αναγκαίο να μην διστάσουν να επικοινωνήσουν μαζί μας. Μια τέτοια συνάντηση δεν προϋποθέτει την συμφωνία σε όλα τα επίπεδα, άλλωστε από την αρχή της ύπαρξής του εγχειρήματος μας δεν κλείσαμε την πόρτα στον δημιουργικό διάλογο και τις εποικοδομητικές διαφωνίες.

Η Συντακτική ομάδα του Shades Magazine

* Μπορείτε να έρθετε σε επαφή μαζί μας εδώ

Πολιτική σχολιασμού

Το Shades Magazine είναι ένα εγχείρημα που θέλει να συμβάλει στον κριτικό πολιτικό διάλογο, κυρίως στην ελληνική γλώσσα. Οι συντάκτες, άτομα από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους του ευρύτερου κινήματος, αναγνωρίζουμε την ανάγκη να υπάρχει ένας τέτοιος ιστότοπος στην ελληνική γλώσσα. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι την τελευταία εικοσαετία στην ελληνική επικράτεια συντελούνται ευρύτερες αλλαγές με μεγάλη ταχύτητα, και δεν έχουμε ακόμα καταφέρει να αναλύσουμε ούτε τις ίδιες θεωρητικά ούτε να προσδιορίσουμε τον πολιτικοκοινωνικό αντίκτυπό τους στο παρόν και στο μέλλον.

Δεδομένου ότι ο κινηματικός χρόνος είναι περιορισμένος και η ανάγκη για κριτική παραμένει προτεραιότητά μας, σε αυτή την ιστοσελίδα δεν μπορούμε να απαντάμε σε κάθε σχόλιο με την ίδια σοβαρότητα που θα επιθυμούσαμε. Πρόχειρα όμως μπορούμε να διακρίνουμε δυο διαφορετικά είδη σχολίων. Αφενός σχόλια τα οποία είναι κατά κύριο λόγο εχθρικά τόσο στην μορφή τους όσο και στο περιεχόμενο. Δηλαδή σχόλια που εμπεριέχουν εχθρικές προθέσεις, προάγουν τον ρατσισμό, φασιστικές ιδέες ή συμπεριφορές, τον σύγχρονο αντισημιτισμό από όποια πλευρά και αν προέρχεται, τον σεξισμό, ενώ επιπλέον δεν αφήνουν περιθώριο για διαλεκτική συζήτηση με ανταλλαγή επιχειρημάτων. Συχνά τα σχόλια αυτά εκπορεύονται από ή βασίζονται σε συνομωσιολογία και προκαταλήψεις που ιστορικά μας είναι γνώριμες ως εχθρικές.

Από την άλλη υπάρχουν σχόλια των οποίων οι συντάκτες μπορούν να εκφράζουν τη διαφωνία τους με κείμενα που έχουν δημοσιευτεί στο Shades, αλλά να διατυπώνουν αυτά τα σχόλια με τρόπο και από θέση που καθιστά για εμάς εφικτό και επιθυμητό τον διάλογο. Τα σχόλια αυτά μπορεί να εκφράζουν τη διαφωνία, αλλά τόσο η μορφή όσο και το περιεχόμενο δεν διαμορφώνεται από άκαμπτες θέσεις και κατά κύριο λόγο προωθούν τον πολιτικό διάλογο, που είναι τόσο αναγκαίος στις μέρες μας.

Σε κάθε περίπτωση όμως, διατηρούμε το πολιτικό δικαίωμα να επιλέγουμε στην ιστοσελίδα τον διάλογο τον οποίο θέλουμε να προάγουμε και τα σχόλια, στο περιεχόμενο των οποίων θέλουμε να ασκήσουμε κριτική, και τα οποία θέλουμε να αποδομήσουμε ή να συμφωνήσουμε μαζί τους. Σχόλια που ανήκουν σε έναν εχθρικό σ’ εμάς και στις ιδέες μας χώρο, θα διαγράφονται χωρίς ιδιαίτερη σκέψη. Για τα υπόλοιπα από κοντά.

Η Συντακτική oμάδα του Shades Magazine

Πολιτική δημοσίευσης

Βασικός στόχος του εγχειρήματος είναι η συμβολή και η προώθηση στον κριτικό πολιτικό διάλογο. Οι συντάκτες αλλά και οι αναγνώστες είναι πρόσωπα από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους του ευρύτερου κινήματος. Ως Shades Magazine αναγνωρίζουμε την ανάγκη να υπάρχει ένας τέτοιος ιστότοπος στην ελληνική γλώσσα, ενώ στόχευσή μας είναι να εμπλουτίσουμε το υλικό της σελίδας με μεταφράσεις των κειμένων αυτών και στην αγγλική. Η προτεραιότητά μας είναι η Κριτική.

1. Δημοσιεύσεις οι οποίες είναι κατά κύριο λόγο εχθρικές τόσο στην μορφή τους όσο και στο περιεχόμενο δεν θα δημοσιεύονται από την σελίδα. Για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι, δημοσιεύσεις που εμπεριέχουν εχθρικές προθέσεις, προάγουν τον ρατσισμό, φασιστικές ιδέες ή συμπεριφορές, τον σύγχρονο αντισημιτισμό από όποια πλευρά και αν προέρχεται, τον σεξισμό δεν θα δημοσιεύονται από την σελίδα. Οι δημοσιεύσεις που εκπορεύονται από ή βασίζονται σε συνομωσιολογία και προκαταλήψεις, ιστορικά μας είναι γνώριμες ως εχθρικές. Δεν αφήνουν περιθώριο για διαλεκτική συζήτηση με ανταλλαγή επιχειρημάτων, αντιβαίνουν τον κύριο στόχο του εγχειρήματός μας που είναι ο κριτικός πολιτικός διάλογος και ως εκ τούτου δεν έχουν θέση στην προσπάθειά μας.

2. Αν κάποια δημοσιεύση προέρχεται από κάποια άλλη ιστοσελίδα του κινηματικού χώρου και αποσκοπούν απλά στην προώθηση των θέσεων του χώρου αυτού δεν χρειάζεται να δημοσιεύονται. Ασφαλώς κείμενα τα οποία περιέχουν ως πηγές ιστοσελίδες του κινηματικού χώρου είναι θεμιτές. Κατά περίπτωση ίσως πρέπει να συζητάμε το αν είμαστε σύμφωνοι να αναδημοσιεύσουμε ένα ήδη μοιρασμένο (από άλλη σελίδα) κείμενο ή όχι.

3. Δημοσιεύσεις που έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα είναι ευπρόσδεκτες.

4. Δημοσιεύσεις οι οποίες μας βρίσκουν σε διαφωνία αλλά διατυπώνουν την ανάλυσή τους με τρόπο που προωθείται ο πολιτικός διάλογος πάνω σε μια εποικοδομητική βάση, χωρίς να εξαντλούνται σε άκαμπτες θέσεις, είναι επιθυμητές και θα ήταν οφέλιμο να τις μοιραζόματε. Οι δημοσιεύσεις που αφορούν την ενότητα ΑΠΟΨΕΙΣ δεν είναι κείμενα που έχουν συνταχθεί από την Συντακτική Ομάδα του περιοδικού και οι θέσεις που διατυπώνονται δεν είναι αναγκαίο να καλύπτουν την Συντακτική Ομάδα. Θα ήταν γόνιμο να ξεκαθαρίζουμε τα σημεία στα οποία ως περιοδικό διαφοροποιούμαστε από τα γραφόμενα και να δίνουμε τον χώρο στους αναγνώστες να μπουν σε αυτόν τον διάλογο με αντίστοιχη κριτική φέρνοντας τις δικές τους αναλύσεις.

Η Συντακτική oμάδα του Shades Magazine, Απρίλιος 2023