“Καμία αλληλεγγύη με τα θύματα και ομήρους, καμία λέξη ενσυναίσθησης”: Αντιδράσεις από την Ευρωπαϊκή club κουλτούρα στην Σφαγή του Σουπερνόβα Φεστιβάλ

Άρθρο της Tanja Ehmann. Μετάφραση από το fathom, For a deeper understanding of Israel and the region, https://fathomjournal.org/no-solidarity-with-the-victims-and-hostages-no-word-of-empathy-reactions-from-european-club-culture-to-the-supernova-festival-massacre/

Σημείωμα Μετάφρασης

Παρ’ όλη την εκ μέρους της συντάκτριας έμμεση υπεράσπιση της ύπαρξης της μυθικής δυτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας, φρονούμε, ότι το κείμενό της θέτει στο στόχαστρο της κριτικής την επίθεση της Χαμάς ως έγκλημα μιας ιδεολογίας, εν τοις ιδίοις όροις εχθρικής στο συνολικό χειραφετητικό εγχείρημα, και την τεκμηριώνει ως τέτοια. Επίσης, είναι διαφωτιστικό, όσον αφορά τον τρόπο εσωτερίκευσης και μεταμόρφωσης της προκείμενης ιδεολογικής διαπάλης μέσα στις συλλογικότητες και φορείς της βιομηχανίας ηλεκτρονικής και τεχνολογικής μουσικής.

Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να αναδειχθεί η διανοητική σημειολογία του διαπραχθέντος υπό της Χαμάς εγκλήματος: επίθεση στην μουσικοχορευτική διεπιδραστική (interactive) πραγμάτωση της έννοιας του υπερβατικού (η κατά Χέγκελ Ενεργότητα της Ιδέας του Υπερβατικού), η οποία είναι κεντρική τόσο στην Κλασική Γερμανική Φιλοσοφία (στον Ιδεαλισμό των Καντ, Φίχτε, Σέλλινγκ)¹, όσο και συνολικά στο Ελευθεριακό ρεύμα του 19ου αιώνα.

Η ιδιοτυπία της psytrance έγκειται στο ότι στο Αισθητικό περιεχόμενό της συνδυάζει αμφότερα το υπερβατικό του Γερμανικού Ιδεαλισμού και στοιχεία από την Χεγκελιανή Διαλεκτική της Ουσίας, απ’ όπου προκύπτει ο ψυχεδελικός χαρακτήρας της: η ουσιολογική καταφατικότητά της.² Στην (Γερμανική) Γενεαλογία της Αισθητικής της ερείδεται στην ίδια την Εκστατική κουλτούρα των περιοχών του Ρήνου, αναπτυσσόμενη από τον 12^ο αιώνα με τα Άσματα της Εκστάσεως της Χίλντεγκαρντ του Μπίνγκεν.

Ποιος και γιατί έχει πρόβλημα με αυτό; Ποιος και γιατί δεν έχει πρόβλημα να σφάξει κατά εκατοντάδες φιλειρηνικούς νέους ανθρώπους, που απλά ψυχαγωγούνται με αυτό;

Σε αυτές τις περιπτώσεις, το εγκληματικό γεγονός ab sich είναι πολύ πιο εύγλωττο από την οποιαδήποτε απόπειρα ερμηνείας, δικαιολόγησης, αναγωγής του.

Αν ο Εθνικοσοσιαλισμός στην πολιτισμική αυτοκατανόηση του λαμβάνει την μορφή της “εξέγερσης ενάντια στην ιστορία”, στην προκείμενη περίπτωση αντιμετωπίζεται μια νέα πολιτισμική μορφή αντιδραστικής εξέγερσης ενάντια σε μια κεντρική πλευρά της Δυτικής Φιλοσοφίας, όπως πραγματώνεται στο επίπεδο της μουσικής κουλτούρας.

Η παραδοξότητα προκύπτει απ’ το ότι η πηγή δικαιολόγησης αυτού του εγκλήματος (κι αυτό αφορά και κύκλους της Ευρωπαϊκής Αριστεράς) είναι ο Αντι-σημιτισμός και Αντι-σιωνισμός, στο όνομα της Εθνολαϊκής πάλης ενάντια στον Αμερικανικό ιμπεριαλισμό κοκ. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, στον ίδιο χρόνο ο Αντι-σημιτισμός και ο Αντι-σιωνισμός βρίσκουν ως πηγή δικαιολόγησης τον Εθνολαϊκό Αντι-ϊμπεριαλισμό και Αντι-αμερικανισμό, ώστε πλέον έχουμε να κάνουμε με μια Ιδεολογία, η οποία από πρόθεση κατέστησε την πάλη ενάντια στον Ιμπεριαλισμό, όνειδος.

Στην αντιληπτικότητα αυτής της Ιδεολογίας επανεμφανίζεται η παραδοσιακά Μανιχαϊστική αντιμετώπιση της εικαζόμενης (της εικονικής) Ετερότητας:

“Οι Ιουδαίοι είναι σήμερα η Ομάδα, η οποία πρακτικά και θεωρητικά προσελκύει την Βούληση Αφανισμού, την οποία η εσφαλμένη κοινωνική Τάξη παράγει απ’ την ίδια. Μαρκάρονται ως το απόλυτο Κακό από το απόλυτο Κακό. Έτσι, είναι πράγματι ο επιούσιος Λαός. Καθώς ουδεμία υπάρχει πια οικονομική ανάγκη για Κυριαρχία, οι Ιουδαίοι προσδιορίζονται ως το απόλυτο Αντικείμενο, που απλά πρέπει να πραγματευθείς. Για ευνόητους λόγους, ουδείς λέει ενώπιον των προσώπων των Εργατών, που τελικά στοχοποιούνται, ότι: ο Στόχος είναι να κρατηθούν οι Νέγροι εκεί που ανήκουν, αλλά η Γη πρέπει να εκκαθαρισθεί απ’ τους Ιουδαίους, και στις Καρδιές όλων των υποψηφίων Φασιστών όλων των Χωρών το κάλεσμα να τους καταστρέψουμε σαν ζωύφια, αντηχεί. Είναι στην εικόνα του Ιουδαίου, όπου ο Λαϊκός (πληθυσμός) ίσταται εν όψει του Κόσμου, και εκφράζει την δική του Ουσία”.³

Από το διανοητικό και πολιτισμικό συγκείμενο της σφαγής στο φεστιβάλ συνάγεται, ότι στους εγκεφάλους αυτής της αντιχειραφετητικής Ιδεολογίας (όπως και σε πολλούς Αριστερούς εγκεφάλους), ο Εβραϊσμός και ο Σιωνισμός (ανεξάρτητα του πως κατανοούνται ή πώς κατηγοριοποιούνται κάθε φορά) ταυτίζονται με την ιστορική χειραφετητική Ευρωπαϊκή σκέψη και πρακτική.

Σ’ αυτό παρατηρείται η πρόσδοση μιας επιπρόσθετης εγκληματικής διάστασης: μαζί με την ταύτιση του Εβραίου με το Κακό, αναφύεται η αφηρημένη ταύτιση του κοινωνικού, κοσμικού Εβραίου (του Εβραίου ως zivilisierter Mensch) με τον Δυτικό πολιτισμό γενικά.

Παραπλήσιου χαρακτήρα είναι και η κατά την ίδια ημέρα (7/10/2023) σφαγή στα κιμπούτς, όπου η συνολική αντιχειραφετητική ιδεολογία της Χαμάς ξεσκεπάζεται ως φορέας ξεπεσμένου αντισοσιαλισμού και αντικομμουνισμού. Αυτό de facto δημιουργεί μια πραγματική αντίφαση μέσα στους απολογητικούς και δικαιολογητικούς της Χαμάς Ευρωπαϊκούς αριστερούς κύκλους.

Κείμενο Άρθρου

H Tanja Ehmann ρωτάει γιατί, παρά την σφαγή στο μουσικό φεστιβάλ Σουπερνόβα, κομμάτια της Ευρωπαϊκής σκηνής της club κουλτούρας, σχετικά με τους τρόμους που διαπράχθησαν από την Χαμάς, έχουν σιωπήσει, ή κι ακόμη χειρότερα. Η Ehmann είναι λέκτορας ερευνητικών μεθόδων και πολιτικής αγωγής στο Καθολικό Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Βερολίνο.

Η [Χαμάς] δεν τους αποκαλεί “Ισραηλινούς” ή “αποίκους-εποίκους”. Απλά τους αποκαλούν “Εβραίους”. Anshel Pfeffer, Haaretz, 30 Noεμβρίου 2023[1].

Κατά την διάρκεια της πιο θανατηφόρας τρομοκρατικής επίθεσης σε Εβραίους από το Ολοκαύτωμα, και από τα πρώτα αντισημιτικά πογκρόμ στο κράτος του Ισραήλ, διαπραχθέντα από την ριζοσπαστική Ισλαμιστική οργάνωση Χαμάς, οι τρομοκράτες βίασαν και απήγαγαν[2] τουλάχιστον 40 ρέιβερς και δολοφόνησαν περίπου 364 ανθρώπους[3], οι οποίοι συμμετείχαν στο μουσικό φεστιβάλ Σουπερνόβα Μάζεμα Σουκότ στο Δάσος Ρε’ίμ στο Νότιο Ισραήλ, τρία μίλια από τα σύνορα της Γάζας. Καθώς 3500 ντόπιοι και διεθνείς συμμετέχοντες στο φεστιβάλ έπαιρναν μέρος, το Σάββατο 7 Οκτωβρίου 2023, γύρω στις 6.30 πμ., μαχητές της Χαμάς εφόδευσαν στο μέρος του φεστιβάλ με μοτοσυκλέτες και τζιπς[4].

Το Ψυχεδελικό Υπερβατικό Φεστιβάλ Σουπερνόβα είναι μια συνεργασία μεταξύ του Universo Parallelo, ενός λαϊκού μουσικού φεστιβάλ, το οποίο ιδρύθηκε πριν από 20 χρόνια στην Βραζιλία[5] και της ντόπιας εταιρείας Tribe of Nova. Το (μουσικό) γένος στο Ισραήλ αναπτύχθηκε από την Γκόα-Τέκνο, με ρίζες στα Full Moon πάρτι στις παραλίες της Γκόα[6], σε Ηλεκτρονική Ψυχεδελική Υπερβατική (psytrance). H Psytrance εκλαμβάνεται ως ρέιβ κουλτούρα, που δημιουργεί μια αυτόνομη ζώνη κοινοτικής συνεύρεσης[7] μέσω υπνωτικών μελωδιών και ρυθμών, ώστε να διακηρύξει την πνευματικότητα και την μουσική ως ένα δρόμο να εισέλθεις σε υπέρβαση[8]. Ένας από τους ιδρυτικούς μύθους γύρω από την Psytrance είναι η ιδέα, ότι “ήταν συνώνυμη με την ποικιλότητα των συμμετεχόντων: ένας πολύχρωμος όγκος πολύ διαφορετικών προσωπικοτήτων προερχόμενων από την όλη κλίμακα των κοινωνικών και κοινοτικών υποβάθρων[9]. Τα περιστατικά της Psytrance προσελκύουν κόσμο από πολλές χώρες και σκηνικούς σχηματισμούς. Η ιστοσελίδα Goabase έχει ήδη ανακοινώσει για το 2024, 286 Goa/Psytrance πάρτυ σε 40 χώρες[10]. Η Psytrance συγκροτεί ένα μείγμα από επιρροές γένους, “μια ποικιλία περιοχικών πληθυσμών και σκηνών εντός των οποίων αναγνωρίσιμοι ήχοι έχουν εγερθεί και διάστικτες μείξεις έχουν μορφοποιηθεί”[11]. Όταν η Ρέιβ κουλτούρα και η ηλεκτρονική χορευτική μουσική μετασχηματίσθηκαν σε ένα λαϊκό πολιτιστικό φαινόμενο στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ένα από τα συνθήματα ήταν η φράση PLUR, η οποία ίσταται για “την ειρήνη, την αγάπη, την ενότητα και τον σεβασμό”[12]. Το σύνθημα δεν αντανακλά πραγματικότητα, εκρομαντικεύει την βιομηχανία ηλεκτρονικής μουσικής, και εν τούτοις, το σύνθημα είναι κάλεσμα για οικοδόμηση χώρων, που προωθούν την συνύπαρξη βασισμένη στην περιεκτική αλληλεγγύη, και όχι στην διάσπαση και στο μίσος.

Οι αρχές ασφαλείας στο Ισραήλ διατείνονται, ότι η Χαμάς δεν είχε αναπτυγμένη γνώση για το Φεστιβάλ Σουπερνόβα, και αποφάσισε αυθόρμητα να επιτεθεί στην διοργάνωση[13], αλλά ήταν αρκετά τυχεροί, να πετύχουν ένα τεράστιο πανικοβλημένο πλήθος, που θα μπορούσε να είναι ακόμα μεγαλύτερο, αν δεν είχε αποφασιστεί να σταματήσουν το πάρτι μισή ώρα πριν το πιστολίδι να ακουστεί, και να διασκορπιστούν κάποια λεπτά μετά την πυραυλική επίθεση[14]. Δυο μέρες μετά το Black Saturday, ο Λογαριασμός Ίνσταγκραμ “Επέζησε να πει”[15] τέθηκε σε λειτουργία. Δημοσιεύει βίντεο, φωτογραφίες, σκρινσότς από τσατ ιστορίες και αναφορές από επιζήσαντες. Ο λογαριασμός διαθέτει μαρτυρίες των συστηματικών εξευτελισμών, βασανιστηρίων, δολοφονιών και βιασμών[16]. Υπάρχει επίσης ένα ντοκιμαντέρ από τους Noam Pinchas και Yossi Bloch, που εκθέτει τις φρικαλεότητες της Χαμάς στο Φεστιβάλ Σουπερνόβα[17].

Οι σφαγές στο Ισραήλ, με τις τρομακτικές και σκληρές συνέπειες καταδεικνύουν εξολοθρευτικό μίσος εναντίον των Εβραίων, σε μια χώρα, όπου η Εβραϊκή ζωή υποτίθετο ότι ήταν ασφαλής πριν την 7/10. Το μίσος για τους Εβραίους και η ευχή για ένα πολιορκημένο Ισραήλ, ώστε να σβηστεί από τον χάρτη, μπορεί να βρεθεί σε αμφότερες τις εκδοχές του Καταστατικού του Χαμάς[18]. Το πογκρόμ δείχνει την δολοφονική πράξη μιας αντιχειραφετητικής ιδεολογίας. Η δολοφονία ανθρώπων, που συναντώνται, προκειμένου να χορέψουν, είναι μια επίθεση στις κοινές αξίες των φιλελεύθερων δημοκρατιών: ελευθερία έκφρασης και ταυτότητας[19], ισότητας και συνύπαρξης, αυτο-αντανάκλασης και ελευθερίας[20]. Η καλλιτέχνης Andres Gurwicz περιέγραψε σε μια συνέντευξη στην Haaretz, ότι “δεν μπορούσε να σταματήσει να σκέφτεται σχετικά με το “πώς ήταν να είσαι σε μια διοργάνωση τέτοιας ποιότητας, με την συνείδησή σου αλλαγμένη από ποικίλες ουσίες, επηρεασμένη από τον συνωστισμό και την μουσική, και να υφίστασαι αυτούς τους τρόμους”[21]. Είμαι έκπληκτος και αποτροπιασμένος από τους τρόμους, από την σιωπή, που επακολούθησε, όταν το Ισραήλ αντεπιτέθηκε, μετά την επίθεση και από τις αντιδράσεις του κόσμου που ταυτίζεται με την club κουλτούρα. Ως γυναίκα, η οποία είναι ακτιβίστρια στην πάλη για την έμφυλη ισότητα στην ηλεκτρονική μουσική σκηνή, είμαι σοκαρισμένη για την έλλειψη αλληλεγγύης προς τις βιασθείσες και δολοφονημένες Ισραηλινές γυναίκες*. Στην εφαρμογή του βιασμού ως ενός εργαλείου για τρομοκράτηση, η Χαμάς διέπραξε εγκλήματα πολέμου. Ο βιασμός θεωρείται έγκλημα κατά της ανθρωπότητας στο Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Επίσης, παραβιάζει την Σύμβαση της Γενεύης[22]”.

RESIDENT ADVISOR (ΔΙΑΜΕΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ)

Το Resident Advisor (RA), ένα από τα ηγετικά διεθνή σάιτς για ηλεκτρονική μουσική, με βάση στο Λονδίνο και με παραρτήματα σε όλον τον κόσμο, δημοσίευσε ένα άρθρο ειδήσεων μετά την επίθεση στο Σουπερνόβα Φεστιβάλ με ουδέν σημείο αλληλεγγύης. Ένα μήνα αργότερα, το RA πληροφόρησε τον κόσμο της ηλεκτρονικής μουσικής με μια “κυλιόμενη ιστορία πηγών” σχετικά με το πως “η κοινότητα της ηλεκτρονικής μουσικής αποκρίνεται στην κρίση στην Παλαιστίνη”[23]. Τα επιλεγμένα περιστατικά ενημερώνουν τους αναγνώστες σχετικά με την χρηματοδότηση εκστρατειών για ανθρωπιστική βοήθεια στους κατοίκους της Γάζας. Το RA πλαισιώνει το πογκρόμ και τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, με BDS (Μποϋκοτάζ, Αποεπενδύσεις, Κυρώσεις) αφηγήσεις και σαν γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού. Μία από τις επιπρόσθετες αναγνωστικές επισημάνσεις του RA σε αυτή την ιστορία πηγών είναι το βιβλίο “Η εθνική εκκαθάριση της Παλαιστίνης” του Ilan Pappé[24]. Αυτός ο τρόπος επικοινωνείν αλληλεγγύη με το μαρτύριο των πολιτών στην Γάζα και την στρατιωτική έκβαση στην Λωρίδα τροφοδοτεί μια αντιστροφή θύτη-θύματος. Υπάρχει σιωπή προς τους τρόμους, οι οποίοι διαπράχθησαν από την Χαμάς, καμία αλληλεγγύη με τα θύματα και τους ομήρους, και καμία λέξη ενσυναίσθησης. Η κυλιόμενη ιστορία επικεντρώνει αποκλειστικά στην χρηματοδότηση και στις εκστρατείες αλληλεγγύης για τους Παλαιστίνιους, και αναφέρεται στην μαζική εθνική εκκαθάριση στην Γάζα. Ένα άρθρο, που δημοσιεύθηκε στην 85η επέτειο των Νοεμβριανών πογκρόμ, πληροφορεί τον αναγνώστη σχετικά με καλλιτέχνες, που στηρίζουν Παλαιστίνη, και έχασαν τις δουλειές τους, και δοκιμάζουν δυσφήμηση, επειδή εξέφρασαν αλληλεγγύη “εν όψει του τρέχοντος αποδεκατισμού της Γάζας” ή (επειδή) “απηχούσαν αντι-γενοκτονικά συναισθήματα”[25]. Από την οπτική μου, η πλατφόρμα, ως ένας μείζων παίκτης στην βιομηχανία ηλεκτρονικής μουσικής είναι υπεύθυνη για την κανονικοποίηση του αντι-Εβραϊκού μίσους[26], για την απουσία λόγου για το Φεστιβάλ Σουπερνόβα, και για την μονόπαντη κάλυψη των οπτικών που ακολούθησαν την σφαγή της 7/10.

DJS ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ

Η κραυγή ενάντια στην “κουλτούρα ακύρωσης” δείχνει διπλή στάθμιση και μία όψη Ιανού, επειδή το RA υποστήριξε τους DJs για την Παλαιστίνη, εκστρατεία που κάλεσε για πολιτιστικό μποϋκοτάζ των καλλιτεχνών με Ισραηλινό υπόβαθρο, και των clubs και φεστιβάλ στο Ισραήλ. Το RA, στα 2018 και 2021, προώθησε την εκστρατεία πολιτιστικού μποϋκοτάζ με χάσταγκ #DjsForPalestine, που την διαμοίρασε στο Twitter, Instagram και Facebook, από Djs από Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ, με την ακόλουθη δήλωση: “όσο η Ισραηλινή κυβέρνηση συνεχίζει την βάναυση και παρατεταμένη καταπίεση του Παλαιστινιακού λαού, αντιλαμβανόμεθα το κάλεσμά τους για μποϋκοτάζ του Ισραήλ, ως μέσο μια ειρηνικής διαμαρτυρίας ενάντια στην κατοχή”[27]. Η εκστρατεία συντονίσθηκε από την Παλαιστινιακή Εκστρατεία για το Ακαδημαϊκό και Πολιτιστικό Μποϋκοτάζ του Ισραήλ (PACBI)[28], και είναι κομμάτι του κινήματος BDS. Το DJP έχει προσαρμόσει το πολιτιστικό μποϋκοτάζ των υποστηρικτών και συμπαθούντων του BDS, το οποίο έχει ήδη επιβληθεί σε άλλα φεστιβάλ, για παράδειγμα στο Φεστιβάλ Μετεώρων στο Τελ Αβίβ[29] και στο Φεστιβάλ Ποπ-Κουλτούρας στο Βερολίνο[30].

Αυτό που ήταν καινούριο σχετικά με την καμπάνια DJP, ήταν ότι αυτό πόλωσε ιδιαίτερα το κομμάτι της σκηνής της club κουλτούρας, που είχε προηγούμενα από κοινού συμπράξει ενάντια στην εκτόπιση των υποπολιτιστικών χώρων και εγχειρημάτων, ενάντια στον ρατσισμό και ενάντια στις αντι-μεταναστευτικές πολιτικές, και για τα δικαιώματα LGBTQI*. Επ’ αυτού του σημείου, οι υποστηρικτές της εκστρατείας μποϋκοτάζ φαντάζονται τους εαυτούς τους ως μια αληθή προοδευτική αντιπολίτευση στο πλευρό των καταπιεσμένων[31]. Καλλιτέχνες και κλαμπς, που δεν ποιοτικοποιούν γι’ αυτήν την προοδευτική αντιπολίτευση, αυτοί που αντιτίθενται στο μποϋκοτάζ και ασκούν κριτική στον σχετιζόμενο με το Ισραήλ αντισημιτισμό των BDS/DJP, δυσφημίστηκαν και ακυρώθηκαν[32] ή υπέστησαν επιθέσεις[33]. Σε συζητήσεις στο Facebook και στο Instagram στο συγκείμενο των κλαμπ πολιτιστικών συγκρούσεων στο Βερολίνο, οι υποστηρικτές του μποϋκοτάζ δημιούργησαν έναν ηγεμονικό και αποκλειστικό χώρο, και εδραίωσαν εαυτούς ως θυροφύλακες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τοποθέτησαν εαυτούς σε μια ιδεολογικοποιημένη και Μανιχαϊκή μανιέρα εναντίον του Ισραήλ και του Σιωνισμού. Κόσμος, που επιχειρηματολόγησε ενάντια στο μποϋκοτάζ, απομονώθηκε και κατηγορήθηκε, ότι είναι με την υπεροχή των λευκών και Ισλαμοφοβικοί, επειδή χρησιμοποίησαν την κριτική τους ενάντια στον αντισημιτισμό, ώστε να παύσουν φωνές, που κηρύττουν ενάντια στο απαρτχάιντ και στο τρομοκρατικό καθεστώς του Ισραήλ[34].

Ο τρόπος, κατά τον οποίο το DJP και οι οπαδοί του προσπαθούν να εξαναγκάσουν σε συμμόρφωση, το πως υπερασπίζουν εαυτούς ενάντια στην κριτική περί αντισιωνιστικού αντισημιτισμού, και περί του πως δυσφημούν κόσμο και κλαμπ συλλογικότητες, οι οποίες αντιτίθενται σε αφηγήσεις, και αιτήματα, συνεχίζεται στην τρέχουσα κατάσταση, για παράδειγμα με τους Ρέιβερς για την Παλαιστίνη “μια οριζόντια συλλογικότητα καλλιτεχνών, DJs και ατόμων, εμπλεκόμενη στην ηλεκτρονική μουσική σκηνή του Λονδίνου, προκειμένου να αναδείξει την αλληλεγγύη μεταξύ εκείνων των ατόμων προς υποστήριξη των Παλαιστινίων, και επίσης να απαιτήσει προς τα κατεστημένα ιδρύματα μουσικής βιομηχανίας να αναλάβουν δράση ώστε να αντιτεθούν στην πολιορκία της Γάζας”[35].

Η ΒΕΡΟΛΙΝΕΖΙΚΗ ΚΛΑΜΠ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Η Berlin Club commission, Η Βερολινέζικη συμμαχία των κλαμπς, φεστιβάλ και πολιτιστικών διοργανωτών απελευθέρωσε μια δήλωση στο Ίνσταγκραμ, διακηρύττοντας ότι “η Βερολινέζικη κλαμπ κοινότητα ενώνεται σε βαθιά θλίψη και ακλόνητη αλληλεγγύη”[36]. Υπάρχουν πρωταγωνιστές από την κλαμπ πολιτιστική σκηνή, εντός και εκτός, που οξυμένα κριτίκαραν την δήλωση ως φτιαχτή και άνευ περιεχομένου. Απ’ την δήλωση ελλείπει το συνολικό συγκείμενο της τρομοκρατικής επίθεσης, δεν υπάρχει καθαρή στάση ενάντια στην Χαμάς, ουδεμία αναφορά περί αντισημιτισμού, και ουδεμία λέξη περί των άλλων νεκρών, τραυματιών ή ομήρων. Κάποιοι σχολιαστές χρησιμοποίησαν την δήλωση για πόλωση και πολεμική συζήτηση σχετικά με την σύγκρουση στην Μέση Ανατολή, δικαιολογώντας τις επιθέσεις με τον έναν τρόπο ή με τον άλλον, κατηγορώντας την Κλαμπ Επιτροπή, ότι έχει υποστεί “πλύση εγκεφάλου”, και ότι διασπείρει παραπληροφόρηση. Η Κλαμπ Επιτροπή απελευθέρωσε μια δεύτερη δήλωση, για να υπερασπίσουν τους εαυτούς τους, διακηρύττοντας, ότι είναι καθήκον τους ενάντια στον “μισανθρωπισμό στην κλαμπ κουλτούρα παγκοσμίως και για να δημιουργήσουν έναν χώρο αλληλεγγύης, πένθους και ενσυναίσθησης, όταν τέτοιο εύρος βίας λαμβάνει μέρος στο συγκείμενο της κλαμπ κουλτούρας”[37]. Υποστήριξαν επίσης, ότι δεν είναι καθήκον τους “να σχολιάζουν επί του γενικού διεθνούς πολιτικού τοπίου”, επειδή δεν έχουν τις δομές και πηγές, “με τρόπο που να απονέμει δικαιοσύνη σε ατομικές πολιτικές τοποθετήσεις, και ειδικά όχι σε αυτές των μελών μας”[38].

Αυτό που λείπει στο επακόλουθο, είναι μια ξεκάθαρη στάση ενάντια στα σχόλια στα κοινωνικά μέσα, τα οποία χρησιμοποίησαν την πρώτη δήλωση της Κλαμπ Επιτροπής, για να δικαιολογήσουν το πογκρόμ και την σφαγή στο Σουπερνόβα Φεστιβάλ. Η Κλαμπ Επιτροπή συνέχισε να μην παίρνει αποστάσεις από τον αντισημιτισμό, και με αυτήν την έννοια επίσης δεν παίρνει αποστάσεις από αφηγήσεις ανοχής, που διατείνονται, ότι “οι επισκέπτες των φεστιβάλ το άξιζαν αυτό, επειδή απλά είχαν τολμήσει να γιορτάσουν σε ένα πάρτι στο Ισραήλ”[39]. Επιπρόσθετα, δεν είναι ένα ερώτημα σχετικά με το να παίρνεις θέση στην σύγκρουση στην Μέση Ανατολή. Υπό των τρεχόντων περιστάσεων, δεν υπάρχει δικαιολογία για το να αποσυνδέεσαι από το Ισραήλ[40]. Το εύρος της βίας, που ξεδιπλώθηκε σ’ εκείνη την ημέρα, δεν έχει δικαιολογία. Το Ισραηλινό μπλοκάρισμα στην Γάζα, η πραγματικότητα στην Δυτική όχθη, και ο δομικός ρατσισμός ενάντια σε Άραβες Ισραηλινούς δεν είναι η αιτία για την μαζική δολοφονία, ούτε δικαιολογία για την σφαγή ανθρώπων. Γιατί δεν είναι δυνατό να αποστασιοποιήσεις τον εαυτό σου από τον τρόμο, ώστε να ονομάσεις την Χαμάς και το Ισλαμικό Τζιχάντ, ότι είναι υπεύθυνοι γι’ αυτόν τον πόλεμο, και να επιδείξεις αλληλεγγύη και ενσυναίσθηση με τα θύματα των σφαγών; Γιατί δεν είναι δυνατό να απευθύνεις τα βάσανα του λαού στην Γάζα και όχι να ρωτάς την Ισραηλινή δεξιά που αμύνεται εαυτόν (με τα “Για τη Τελική Ήττα της Χαμάς, ενάντια στην “Ολική Πολιορκία” της Γάζας;[41]).

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΑΥΤΑΡΧΙΚΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ; Η ΕΞΑΠΛΩΝΩΜΕΝΗ ΑΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΜΦΙΘΥΜΙΑΣ ΚΑΙ Η ΜΗ ΑΝΟΧΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΑΚΗΣ ΑΣΑΦΕΙΑΣ

Υποστηρίζω, ότι ένας εκ των λόγων είναι η άρνηση της αισθηματικής αμφιθυμίας και “η μη ανοχή της γνωσιακής ασάφειας”[42]. Υπάρχει μια αναγωγή ασαφών γνωσιακών μοτίβων μέσω της προσκολλήσεως σε οικεία αντισιωνιστική BDS ρητορική σε απλό και στεροτυποποιημένο τρόπο με αναφορά σε μαχητικούς όρους όπως “Απαρτχάιντ”, “γενοκτονία” και “εποικιστικός αποικιοκρατισμός”[43], συμπεριλαμβανόμενης της δυαδικότητας του καταπιεστή κατά του καταπιεζόμενου, από επικρατούσες μορφές του μετα-αποικιακού παραδείγματος[44].

Η διήγηση, που το Resident Advisor χρησιμοποιεί στο άρθρο σχετικά με καλλιτέχνες, που έχασαν την δουλειά τους, επειδή έδειξαν αλληλεγγύη με την Παλαιστίνη, τροφοδοτεί μια μονόπλευρη οπτική γύρω από την 7η Οκτωβρίου. Καλλιτέχνες αναφέρονται στο πογκρόμ ως μια “άμεση απάντηση” στην κατοχή και στο Απαρτχάιντ, ουρλιάζουν “λεύτερη Παλαιστίνη” σε μια διαμαρτυρία στο Λονδίνο[45], και απαιτούν να διαλυθεί το Ισραήλ, και να αποκαλείται Παλαιστίνη ξανά –”μια οικία για Μουσουλμάνους, Χριστιανούς και Εβραίους”[46]. Με άλλα σχόλια από καλλιτέχνες, το RA στο άρθρο κάνει λόγο περί υποκρισίας και Ισραηλινών φρικαλεοτήτων: κατηγορεί πολιτιστικά ιδρύματα, όπως κλαμπς και ραδιοφωνικές πλατφόρμες για ρατσισμό και αποικιοκρατισμό, όταν αυτά τα ιδρύματα αναλαμβάνουν δράση εναντίον καλλιτεχνών, που παραβιάζουν τις ενάντια στις διακρίσεις πολιτικές χαρακτηρίζουσες αυτήν την πρακτική σαν “να είναι είναι διαγεγραμμένη από το Βερολινέζικο πολιτιστικό τοπίο εν όψει του κύματος της φιλο-Ισραηλινής υποστήριξης”[47].

Ο Διαμένων Επισκέπτης αναπαράγει αφηγήσεις απονομιμοποίησης, που είναι γνωστές από την αντισιωνιστική ρητορική και τις δράσεις του BDS/DJP και των υποστηρικτών του. Πολλώ μάλλον, το RA πλαισιώνει τους καλλιτέχνες ως θύματα της αλληλεγγύης με το Ισραήλ, και οι καλλιτέχνες λαμβάνουν τον ρόλο των μαχητών της αντίστασης ενάντια σε έναν καταπιεστικό κόσμο, που τους περικυκλώνει[48]. Υπάρχει μια προσφορά, να αναγνωρισθεί με τους καλλιτέχνες, και η προσφορά έχει ληφθεί, η δυνατότητα, ότι η απόσταση στην πράξη της αντίστασης γίνεται μικρότερη. Σε περίληψη, η Χαμάς γίνεται μια λύση στο να καταπολεμήσεις το αίσθημα της έλλειψης δύναμης, της απογοήτευσης, του θυμού και της αγωνίας ως προς την κατάσταση του Παλαιστινιακού πολιτικού πληθυσμού και του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς. Είναι μια προσφορά, να πραγματευθείς με την κατάσταση μέσω αντισημιτικά χρεωμένων προβολών, και να επανισιώσεις λευκά σκεπτόμενος[49]. Αυτή η προβλητική σκέψη απαξιεί ή αγνοεί το μαρτύριο και τον τρόμο, και αγνοεί ή νομιμοποιεί την δολοφονία ανθρώπων, επειδή είναι Εβραίοι: ή τουλάχιστον επειδή ζουν, εργάζονται ή παρτάρουν στο Ισραήλ. Έρευνα σε διακηρύξεις μη ανοχής αναφέρεται σε απαντήσεις, που ενδεικνύουν απόρριψη ή αποφυγή μιας ασαφούς καταστάσεως[50]. Η ικανότητα να πραγματευθείς με ασαφείς καταστάσεις αναπαριστά μια κεντρική κατασκευή για την αποδοχή της ποικιλίας, και μπορεί να ιδωθεί ως ένας σημαντικός ενδείκτης για την λειτουργία μιας πλουραλιστικής κοινωνίας[51]. Εντός του πλαισίου εργασίας της αυταρχικής προσωπικότητας, η μη ανοχή της ασάφειας είναι συνδεδεμένη με την απαξίωση των άλλων.

Ένα μέλος της κλαμπ συλλογικότητας στο Βερολίνο είπε στην εφημερίδα Tagesspiegel[52], όταν ρωτήθηκε, γιατί η Βερολινέζικη κλαμπ κουλτούρα, που είναι γενικά ταχεία στο να διακηρύττει αλληλεγγύη με περιθωριοποιημένες φωνές, ήταν σιωπηλή μετά την 7/10. Ο ομιλητής του κλαμπ υποστήριξε, ότι οι κλίσεις/προκαταλήψεις στο κλαμπ πολιτιστικό συγκείμενο προκαλούνται από την απροθυμία να πεις το εσφαλμένο πράγμα και τον φόβο των αντιδράσεων, ειδικά από τον φόβο να σε κοιτάνε ως φιλο-Ισραηλινό. Η ερμηνεία της σύγκρουσης, όπως λανσάρεται από το BDS, και διασπείρεται στην σκηνή -το Ισραήλ κατηγορείται περί διάπραξης γενοκτονίας και προσδιορίζεται ως καταπιεστής και απαρτχάιντ κράτος, που ουδεμία επιλογή αφήνει σε Παλαιστίνιους και υποστηρικτές[53] του BDS– μοιράζεται από πολλούς, και συνεχίζει στην τρέχουσα κατάσταση σε μια προσαρμοσμένη και ανοιχτά επιθετική εκδοχή. Είναι μια προβλητική ψευδαίσθηση[54], που αρνείται την ενεργή ιστορία της σύγκρουσης[55], και αρνείται τις ευκαιρίες να κατοχυρώσεις ένα Παλαιστινιακό κράτος, ευκαιρίες απορριφθείσες πολλές φορές: αρνείται ότι “το κύριο παράπονο της Παλαιστινιακής υπόθεσης […] δεν είναι η απουσία ενός επιθυμητού έθνους-κράτους, αλλά η ύπαρξη ενός άλλου”[56]. Είναι ώρα να απελευθερωθεί η Γάζα από την Χαμάς.

[1] A version of this article first appeared at the Engage website. Anshel Pfeffer, ‘Why Hamas Killers invoked God’s name, not the Liberation of Palestine’, In: Haaretz, 30 November 2023, https://www.haaretz.com/israel-news/2023-11-30/ty-article/.premium/why-hamas-killers-invoked-gods-name-not-the-liberation-of-palestine/0000018c-2136-d21c-abae-77be854e0000?utm_source=mailchimp&utm_medium=Content&utm_campaign=haaretz-today&utm_content=400aae01b5.

[2] 28 are mentioned in the BBC News article ‘Hamas hostages: The faces of those taken from Israel to Gaza’, accessed 11 November 2023, https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67053011.

[3] Times of Israel, ‘Death toll from Nova music festival massacre on Oct. 7 raised by 100 to over 360’, accessed 18 November 2023 https://www.timesofisrael.com/death-count-from-music-festival-massacre-on-oct-7-up-to-over-360/; Groove.de ‘Supernova: Das Festival äußert sich zu Hamas-Angriff’, accessed 18 October 2023 https://groove.de/2023/10/17/supernova-das-festival-aeussert-sich-zu-hamas-angriff/; Statement, Tribe of Nova, Facebook, October, 14 2023 https://www.facebook.com/photo/?fbid=642480218068180&set=pcb.642480358068166

[4] Haaretz, ‘Israeli Security Establishment: Hamas Likely Didn’t Have Advance Knowledge of Nova Festival’, accessed 18 November 2023 https://www.haaretz.com/israel-news/2023-11-18/ty-article/.premium/israeli-security-establishment-hamas-likely-didnt-have-prior-knowledge-of-nova-festival/0000018b-e2ee-d168-a3ef-f7fe8ca20000?lts=1700569527041.

[5] Rolling Stone, ‘Universo Parallelo Festival: Festivalmanager berichtet vom Rave-Massaker in Israel’, accessed 9 October 2023 https://www.rollingstone.de/paralello-universo-festival-festivalmanager-berichtet-vom-rave-massaker-in-israel-2647899/.

[6] Graham Peter St John, ‘The local scenes and global culture of Psytrance’, New York: Routledge, 2010. https://www.researchgate.net/publication/273016907_The_Local_Scenes_and_Global_Culture_of_Psytrance.

[7] Arun Saldanha, Goa trance and trance in Goa: smooth striations, ed. Graham St. John, Rave Culture and Religion, London: Routledge, 2004: 271-284.

[8] SYQEL ‘A Brief-ish History of Psytrance, the Soundtrack of Psychedelic Culture’, accessed 20 October 2023, https://blog.syqel.com/history-of-psytrance/.

[9] Mushroom Magazine, ‘25 Jahre Psytrance’, accessed 18 October 2023. https://www.mushroom-magazine.com/psytrance/?lang=de.

[10] Goabase, ‘Parties and People’, accessed 20 January 2024, https://www.goabase.net/de/#top.

[11] Ibid., Graham Peter St John ‘The local scenes and global culture of Psytrance’: 2.

[12] Graham St. John, Rave Culture and Religion, London, Routledge, 2004:4. https://www.researchgate.net/publication/43456600_Rave_Culture_and_Religion/link/59cea88caca2721f434efd21/download?_tp=eyJjb250ZXh0Ijp7ImZpcnN0UGFnZSI6InB1YmxpY2F0aW9uIiwicGFnZSI6InB1YmxpY2F0aW9uIn19.

[13] Times of Israel ‘Death toll from Nova music festival’.

[14] Haaretz, ‘Knowledge of Nova Festival’.

[15] See https://www.instagram.com/survived.to.tell/.

[16] Jungle World, ‘Survived to hell. Die jüdische Tradition, Zeugnis von der Gewalt gegen Juden abzulegen’, accessed October, 26, 2023 https://jungle.world/artikel/2023/43/survived-tell.

[17] The Trailer of the documentary ‘Supernova: The Music Festival Massacre’ can be found on YouTube https://www.youtube.com/watch?v=RoEdTXTw0ds&t=11s; see also Haaretz, ‘New Film Exposing Hamas’ Nova Massacre Horrors Is Not Available to Be Watched’, accessed 1 January 2024, https://www.haaretz.com/israel-news/2023-11-12/ty-article-magazine/.premium/why-you-cant-watch-this-new-film-exposing-hamas-nova-massacre-horrors/0000018b-c373-da6e-a9df-f37fdaf10000

[18] Matthias Küntzel, Nazis, Islamic Antisemitism and the Middle East. The 1948 Arab War against Israel and the Aftershocks of World War II, New York, Routledge, 2024.

[19] Ibid. p.5.

[20] Ibid. p. 12.

[21] Naama Riba, ‘The moment before the Music turned to gunfire’, Haaretz, 14 November 2023, https://www.haaretz.com/israel-news/2023-11-14/ty-article-magazine/.premium/drawing-the-moment-before-the-music-turned-to-gunfire/0000018b-cd2e-d518-a39b-ff3f91c20000.

[22] The Algemeiner, ‘Hamas raped and massacred Israeli Women; Is there a way to hold them legally accountable?’, accessed 23 November 2023. https://www.algemeiner.com/2023/11/23/hamas-raped-and-massacred-israeli-women-is-there-a-way-to-hold-them-legally-accountable/.

[23] Resident Advisor, ‘Palestine: How to help, resources, messages of solidarity’, accessed 15 November 2023, https://ra.co/news/79707.

[24] Ibid. Resident Advisor, ‘Palestine, further reading list’.

[25] Resident Advisor, ‘’It’s sad in indescribable ways’: Artists supporting Palestine lose work, receive backlash online for expressing solidarity’, accessed 10 November, 2023. https://de.ra.co/news/79782.

[26] Matthew Bolton, ‘Celebrating Terror – new research indicates a radicalisation of antisemitic discourse about Israel online in the wake of the Hamas terror attacks’ in Fathom, November 2023, https://fathomjournal.org/celebrating-terror-new-research-indicates-a-radicalisation-of-antisemitic-discourse-about-israel-online-in-the-wake-of-the-hamas-terror-attacks/.

[27] The Quietus, ‘DJs for Palestine Campaign’, accessed 18 March 2022. https://thequietus.com/articles/25287-djs-for-palestine-campaign-four-tet-caribou-the-black-madonna.

[28] PACBI: acronym for Palestinian Campaign for the Academic and Cultural Boycott of Israel.

[29] DJ Mag, ‘DJs join online campaign in support of Palestine’, accessed 18 March 2018. https://djmag.com/content/djs-join-online-campaign-support-Palestine.

[30] PACBI already demonstrated its approach in 2017 with the boycott of the Pop-Kultur Festival in Berlin. The call for artists and visitors to stay away from the festival was justified by the need to stop Israel putting itself in a good light via cultural promotion. The Israeli embassy had financially supported an Israeli artist and paid for her plane ticket. See: Pop-Kultur ‘Official statement’, accessed 3 October 2022. https://www.pop-kultur.berlin/hintergruende-fakten-und-unser-offizielles-statement-zur-boykott-kampagne-gegen-pop-kultur-2022.

[31] Nicolas Potter, ‘Clubkultur’, in Judenhass Underground. Antisemitismus in emanzipatorischen Subkulturen und Bewegungen, ed. Nicolas Potter and Stefan Lauer, Leipzig, Hentrich & Hentrich, 2023, 144-57.

[32] Ibid. Nicholas Potter, Clubkultur: 153-56.

[33] Yaron Trax and Lutz Leichsenring, ‘BDS, Clubkultur und DJsForPalestine’, ed. Nicolas Potter and Stefan Lauer, 227-234.

[34] Tanja Ehmann, ‘A Nethnographic Approach to Antisemitism in the context of the Cultural Boycott Campaign #DJs for Palestine’, Journal of Contemporary Antisemitism, 6.1., Spring 2023, 1-16.

[35] Mixmag Magazine, “Nearly 300 electronic musicians and collectives sign Ravers for Palestine open letter”, accessed 2 February 2024, https://mixmag.net/read/nearly-300-electronic-musicians-and-collectives-sign-ravers-for-palestine-open-letter-news; see also https://www.instagram.com/raversforpalestine/

[36] Clubcommission, ‘Our collective hearts ache’, Instagram, 9 October 2023. https://www.instagram.com/p/CyL_DcysNAr/?img_index=1.

[37] Clubcommission, ‘As Clubcommission we see it…’, Statement in the comment section, Instagram, 21 October 2023, https://www.instagram.com/p/CyL_DcysNAr/?img_index=5

[38] Ibid. Clubcommission.

[39] Tagesspiegel, ‘Linker Judenhass: Es gibt einen großen Unwillen, den Antisemitismus in den eigenen Reihen zu erkennen’, accessed 9 October 2023 https://www.tagesspiegel.de/gesellschaft/linker-judenhass-es-gibt-einen-grossen-unwillen-den-antisemitismus-in-den-eigenen-reihen-zu-erkennen-10592407.html.

[40] Michaela Dudley (2023), ‘Die Doppelmoral der Hamas-Jubeltruppe’, Belltower Newsletter, accessed 10 October 2023, https://www.belltower.news/michaela-dudley-die-doppelmoral-der-hamas-jubeltruppe-153053/.

[41] Alan Johnson and Jack Omer-Jackaman (2023) ‘For the Total Defeat of Hamas, Against the “Total Siege” of Gaza’, in: Fathom, https://fathomjournal.org/opinion-against-the-total-siege-of-gaza-for-the-total-defeat-of-hamas/

[42] Else Frenkel-Brunswik, ‘Intolerance of ambiguity as an emotional and perceptual personality variable’, Journal of Personality, 18, 1949, 108–143.

[43] Balázs Berkovits, ‘Israel als weißer, siedlerkolonialistischer Staat in den aktivistischen Sozialwissenschaften’, in: Probleme des Antisemitismus. Postkoloniale Studien, Critical Whiteness und Intersektionalitätsforschung in der Kritik, ed. Ingo Elbe, Robin Forstenhäuser, Katrin Henkelman, Jan Rickermann, Hagen Schneider and Andreas Stahl, Berlin, Edition Tiamat, 2022, 520-551.

[44] Ingo Elbe, ‘Postkolonialismus und Antisemitismus’, in: Kritik des Antisemitismus in der Gegenwart, Erscheinungsformen-Theorien-Bekämpfung, ed. Stephan Grigat (Baden Baden: Nomos, 2023, 157-69).

[45] Ibid., Resident Advisor, ‘It’s sad in indescribable ways’.

[46] Ibid.

[47] Ibid.

[48] Another article on Resident Advisor titled “How we are protecting ourselves?” tells the story of an artist who was threatened online after taking down posters of the hostages in New York. RA points to the crowdfunding campaign “supporting Lita after zionist doxxing” for the artist, accessed 25 January 2024. https://de.ra.co/news/80003

[49] Sebastien Grenier, Anne-Marie Barrette, Robert Ladouceur, ‘Intolerance of Uncertainty and Intolerance of Ambiguity: Similarities and differences’, Personality and Individual Differences, 39, 2005, 593-600.

[50] Ibid. 594.

[51] Almuth Lietz, ‘Measuring Tolerance for Ambiguity: A German-Language Adaption and Validation of the Tolerance for Ambiguity Scale (TAS’), Measurement Instruments for the Social Sciences 5, 2023: Article e11211. https://miss.psychopen.eu/index.php/miss/article/view/11211

[52] Tagesspiegel, ‘Clubszene und Nahostkonflikt. Sehnsucht nach klarem Feindbild’, accessed 23 October 2023.

https://www.tagesspiegel.de/kultur/die-berliner-clubszene-und-der-nahostkonflikt-es-gibt-eine-befangenheit-das-falsche-zu-sagen-10656565.html.

[53] In addition, it is no longer just about boycotting, but also about the call on other states to withdraw military support from Israel. See: Musicians for Palestine ‘2023 Letter’ accessed 24 November 2023, https://musiciansforpalestine.net/2023-letter/.

[54] Stephan Grigat, ‘Kritik des Antisemitismus heute. Zur kritischen Theorie antijüdischer Projektionen, der Persistenz des Antizionismus und der aktuellen Gefahr des islamischen Antisemitismus’. In: Ibid. Ed. Stephan Grigat, 11-50.

[55] See for example: Oren Kessler, Palestine 1936. The Great Revolt and the roots of the Middle East Conflict, London, Rowman & Littlefield, 2023, 225-45.

[56] Shany Mor, ‘Ecstasy and Amnesia in the Gaza Strip’, Mosaic Magazine, November 2023, https://mosaicmagazine.com/essay/israel-zionism/2023/11/ecstasy-and-amnesia-in-the-gaza-strip/

1 Ενδεικτικά βλ. Immanuel Kant, Kritik der reinen Vernunft, I. Transzendentale Elementarlehre, Erster Teil. Die transzendentale Ästhetik

2 Βλ. Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Wissenschaft der Logik, Erster Teil. Die objektive Logik, Zweites Buch. Die Lehre vom Wesen.

3 Theodor W. Adorno, Max Horkheimer, Dialektik der Aufklärung. Philosophische Fragmente, Frankfurt am Main, April 1969, Elemente des Antisemitismus. Grenzen der Aufklärung, Ι., απόσπασμα: “Die Juden sind heute die Gruppe, die praktisch wie theoretisch den Vernichtungswillen auf sich zieht, den die falsche gesellschaftliche Ordnung aus sich heraus produziert. Sie werden vom absolut Bösen als das absolut Böse gebrandmarkt. So sind sie in der Tat das auserwählte Volk. Während es der Herrschaft ökonomisch nicht mehr bedürfte, werden die Juden als deren absolutes Objekt bestimmt, mit dem bloß noch verfahren werden soll. Den Arbeitern, auf die es zuletzt freilich abgesehen ist, sagt es aus guten Gründen keiner ins Gesicht; die Neger will man dort halten, wo sie hingehören, von den Juden aber soll die Erde gereinigt werden, und im Herzen aller prospektiven Faschisten aller Länder findet der Ruf, sie wie Ungeziefer zu vertilgen, Widerhall. Im Bild des Juden, das die Völkischen vor der Welt aufrichten, drücken sie ihr eigenes Wesen aus“.